De Olieslagmolen op de Werf (Gheeraerdts)

Alles over wind- en watermolens

Moderators: Alostum, david, janlouies

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

De Olieslagmolen op de Werf (Gheeraerdts)

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:09

Geplaatst: 25 Mrt 2011 10:04 pm
esja schreef:Weer zo een topic om verder uit te diepen: de vraag van de kip of het ei, wat was er eerst, een Gheeraerdts als olieslager of als molenaar?

Ik heb nog geen antwoord maar het verste spoor voor beide ligt bij mij bij Michel Gheeraerdts, de grootvader van de burgemeester Michel Leo.
In officiele stukken wordt hij als olieslager en als molenaar aangeduid waarbij echter niet zeker is dat "molenaar" ook niet op de Olieslagmolen sloeg.

Wat ik vond is deze aanvraag uit 1846:
Afbeelding

waarin de toelating gevraagd werd om de olieslagmolen uit te rusten met een stoommachine om de paarden te vervangen.
De Molen was dus reeds bestaande voor 1846 en stond in de hof van zijn woning. Er is dus geen verwarring mogelijk met de watermolen.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: De Olieslagmolen op de Werf (Gheeraerdts)

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:13

Geplaatst: 03 Apr 2011 08:02 pm
esja schreef:Ik vermoed dat niet iedereen weet wat een olieslagmolen is of nog nooit van een door paarden aangedreven molen ofte een paardemolen gehoord heeft.
Daarom deze tussen de plooien door uitleg.

Op deze tekening is alles samen te zien, een paarden- of rosmolen die tevens olieslagmolen is.

Afbeelding

Men ziet duidelijk dat de paarden of paard een ronde om de molensteen lopen en zo het geheel in beweging brengen.
Eenvoudiger vormen hebben geen looppiste voor het paard maar hebben die paardemolen gewoon buiten in een grasveld liggen en brengen de beweging naar binnen met een as.

wat betreft nu het "olieslaan", hiervoor moet eerst het zaad (vb raapzaad) geplet worden en dat gebeurt met de "Kollergang", dit is een set van 2 staande stenen (horizontale as), stenen van verschillend gewicht, die op een platliggende steen omlopen.

Afbeelding

eens dit zaad geplet wordt het in zakken gedaan en in een pers (links op de eerste tekening, links achter op de foto) gebracht. De beweging van het paard wordt naar een assenstelsel boven de stenen gebracht tot boven de pers en daar wordt door de as een heiblok opgehoffen en waarna deze vrij naar beneden valt en tussen de zakken uit te persen zaad houten spieën drijft.

Er bestaat in Aalst nog zo een gedeelte van een paarden-olieslagmolen. Zie ook verdwenen maar niet weg, de woning van gewezen schepen Gilbert Claus.
Deze heeft de schuur met de overblijfselen van deze molen in de zeventiger jaren verbouwd tot woning. In de woonkamer is de looppiste voor het paard nog zichtbaar, de kollergang is verdwenen maar de ligger lag, in drie stukken gebroken, in de tuin. Deze is terug op zijn plaats gebracht en dient nu als open haard.

Afbeelding

De looppiste is wel enigszinds versmald om niet te veel plaats in de huidige woonkamer in te nemen.

Boven deze gewezen kollergang steken nog de raderen en as om de beweging naar de pers te brengen.

Afbeelding

de pers zelf is verdwenen maar de exenter die de heigewichten in beweging bracht is wel nog aanwezig.

Afbeelding

Men ziet hier deze twee diametraal staande uitsteeksels op de liggende as, deze zullen dus, per omwenteling van de as, 2 maal het gewicht opheffen en laten vallen.
Wat me hier wel treft is dat deze exenters zoveel groter zijn als in vergelijkbare molens, ze geven me de indruk dat ze van een veel grotere installatie kwamen.
Ik ga trachten de achtergrond van deze molen verder uit te zoeken want ik kan me niet van de indruk ontdoen dat deze molen wel eens de molen van Gheeraerdts kan zijn die vervangen werd in 1849 door de stoommolen.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

bouw nieuwe olieslagmolen

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:16

Geplaatst: 11 Apr 2011 10:54 pm
esja schreef:In 1883 vraagt Leo Gheeraerdts een vergunning voor de bouw van een nieuwe "facade" voor de afgebrande olieslagmolen:

Afbeelding

met volgende bouwtekening:

Afbeelding

De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

aanvraag 1879

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:21

Geplaatst: 21 Apr 2011 07:30 pm
esja schreef:Een paar jaar vroeger, in 1879, is er ook een aanvraag voor verbouwing van de "vuurmolen" (= een molen aangedreven door een stoommachine) aan het Neerhof

Afbeelding

bron: SAA-Commodo en Incommodo

met als plan

Afbeelding

bron: SAA-Commodo en Incommodo

niet te verwarren met de watermolen die ongeveer een zelfde uitzicht had.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

vuurmolen

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:22

Geplaatst: 08 Mei 2011 12:08 pm
esja schreef:Pas gisteren heb ik documenten kunnen doornemen over de oorlogsschade aan de gebouwen van Gheeraerdts en iets voor mij totaal nieuw geleerd: de vuurmolen waarvan sprake in de vorige post is niet de olieslagerij aan de werf maar een bloemmolen, door stoomkracht gedreven, die zich achter de olieslagerij bevond (ingang via het Neerhof) en een uitrit had op de Vaartstraat.

Naast deze bloemmolen had Gheeraerdts daar ook een hopmagazijn, een magazijn waar zijn Guano gestockeerd was en blijkbaar ook nog een bloeiende zaak als biersteker.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

juni 1940

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:23

Geplaatst: 08 Mei 2011 02:35 pm
Alostum schreef:Wat beelden van de vernielde eigendom Gheeraerdts, foto's genomen in juni 1940.

Afbeelding Afbeelding

Afbeelding Afbeelding

Afbeelding Afbeelding

Afbeelding

mvg. Alostum
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

nieuwe olieslagmolen 1905

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:26

Geplaatst: 19 Jun 2011 04:16 pm
esja schreef:Olieslagmolens waren nogal vatbaar voor brand.
Dit kwam, heb ik vergeten te vermelden bij mijn overzicht van de werking van de olieslagmolen, omdat er tussen het kalanderen en het persen van de olie, nog een stap tussen was, het gekalanderd zaad moest verwarmd worden om het beter persbaar te maken. hiervoor stond er in elke olieslagmolen een "oven" met een platte bovenplaat waarop dit geplette zaad verwarmd werd. Dit moest uiterst voorzichtig gebeuren daar, door het grote olieaandeel in het zaad, dit licht ontvlambaar was.
Er is al een bovenstaande aanvraag tot nieuwbouw omwille van een brand in 1883 en in 1905 was het weer van dat, het gebouw brandde tot de grond af en de aanvraag werd gedaan om een nieuwe molen te bouwen:

Afbeelding

Nogthans is het niet deze gevel die op de latere postkaarten te zien is, bij de bouwaanvragen vind ik geen spoor van de werkelijke uivoering:

Afbeelding

om het plaatsen iets makkelijke te maken:

Afbeelding

dit kan wat verwarrend zijn, op een ander topic is de werf voor en na de oorlog weergegeven en de hoek van de Vaartstraat is zeker een tiental meter naar achter geschoven zodat de huidige inrit van de Carglas zich rechts van de poort van de olieslagmolen bevindt, de bloemmolen en het huis Rombout bevinden zich achter de huidige schutting tussen Carglas en het huis Gheeraerdts.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

verbouwd

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:27

Geplaatst: 19 Jun 2011 08:34 pm
jan louies schreef:Volgens mij is de gevel op de foto wel degelijk die van die laatste bouwaanvraag: vergelijk de vensters van de drie verdiepingen en de dakkapellen. Waarschijnlijk is de gevel (en het gebouw) later uitgebreid in de breedte en werd een halfrondvormig fronton bijgebouwd.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: De Olieslagmolen op de Werf (Gheeraerdts)

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:28

Geplaatst: 19 Jun 2011 11:03 pm
De Coninck schreef:Ik volg Jan Louis, het gebouw van de foto is volgens mij ook het gebouw van het plan.
Ik vind het wel weinig waarschijnlijk dat het gedeelte met het fronton een latere uitbreiding zou zijn.
Zou het niet eerder zijn dat de plannen uiteindelijk gewijzigd werden en dat het gebouw direct werd opgetrokken met een fronton en 2 extra groepen vensters ?
De de linker- en rechter zijde komen bijna perfect overeen met het plan.
Het deel met het fronton werd er als het ware 'tussen geschoven'.
Het lijkt mij wat vreemd dat een latere uitbreiding in het midden van het gebouw zou gebeuren.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Guano

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 15:28

Geplaatst: 20 Jun 2011 05:24 pm
stranger schreef:Misschien kan dit helpen in de zoektocht naar Guano – Gheeraerdts:

Uit “Van mestrapers tot beerruimers: over afval en afvalverwerking in Aalst (1800-1901)” van Jannes VAN EECKHOUT.
p. 49:

"In Aalst vond het gebruik van guano in de landbouw ook goed zijn ingang. De eerste depots
voor de opslag van guano dateren uit 1856. Aanvankelijk kende de stad twee van dergelijke
depots, gelegen aan de Molenstraat en de Langeridderstraat. Deze waren respectievelijk
eigendom van Martin Francois Gheeraerdts en Charles Callebaut.(131)
In 1866 kwamen er nog eens twee depots bij aan de Hovenierstraat en aan de Gentschensteenweg. Deze werden opgericht door respectievelijk P.J. Wauters en J.De Bruyn-Schouppe.(132). Francois Seps zou in 1867 een vijfde depot in Aalst hebben opgericht.(133)
Ten slotte hebben we in de dossiers van commodo et incommodo van 1868 een aanvraag door Pierre Joseph Maes terug gevonden voor de oprichting van een depot voor guano aan de Binnenstraat.(134)"



131
SAA, MAA, Commodo et Incommodo, Nr. 285, f° 90, 9
132
SAA, MAA, Commodo et Incommodo, Nr. 286, f° 181.
133
SAA, MAA, Commodo et Incommodo, Nr. 287, f° 7.
134
SAA, MAA, Commodo et Incommodo, Nr. 287, f° 27.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)


Terug naar “Molens”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 4 gasten

Advertentie