Oorlogskroniek der stad Aalst 1914-1918

[Alostum]

Geplaatst: 20 Aug 2010 07:55 pm

A. Van der Heyden:

AUGUSTUS 20
Het dorsen van graan wordt nog alleen toegelaten met dorsmachines; met de vlegel is het verboden.
Al de opbrengsten van rogge, tarwe, gerst en stro moeten worden ingeleverd (herhaling van de verordeningen van 2 augustus).

[Alostum]

Geplaatst: 08 Sep 2010 08:48 pm

Petrus Van Nuffel:

Op 8 September 1916 werd schepen De Hert, ten 9 uur, ter Kommandantuur ontboden, alwaar een afgezant der geheime polizei van Turnhout hem barsch aankondigde dat hij gelast was tot zijne aanhouding over te gaan. Zonder verderen uitleg bracht men den schepen naar het bureel der geheime politie, Statiestraat, om, na eene korte ondervraging door meister Bergmann, onder krijgsgeleide, naar de Pupillen overgebracht en aldaar in een cel van het Duitsch gevang opgesloten te worden. Intusschen ging de geheime politie over tot de huiszoeking in zijne woonst Pontstraat, waar alles, in 't aanwezen zijner kinderen, die pas eene week te voren hunne diepbetreurde moeder hadden verloren, van onder tot boven doorsnuffeld werd. Om 1 uur bracht men M. De Hert, altijd onder militair geleide, naar de statie en van daar naar Leuven, waar hij den namiddag en den opvolgenden nacht doorbracht in de gevangenis der Maria-Theresiastraat. 's Anderdaags, om 8 uur, vertrek naar Turnhout, alwaar onze beminde schepen nog eens de deuren van het gevang voor hem zag opengaan, en waar hij, den eersten avond, vergast werd op een souper van zwarte gekookte paardenboonen, - die, in het donker gezien, wondergoed op, caracolen geleken ...
Slechts na vijf dagen hechtenis vernam M. Felix De Hert de reden van zijne aanhouding:
Weinige weken te voren werd aan de Hollandsche grens een boodschapper aangehouden, drager van talrijke brieven ten dienste van den Belgischen spioeneerdienst. In een dezer brieven vond men den naam van advocaat-schepen De Hert vermeld, als deelmakend van een zeer belangrijken en uitgebreiden dienst van bespieding, in Holland ingericht door een zijner neven uit Antwerpen, ten bate van den Engelschen krijgsstaf; ook de naam van zijn zoon Pedro, die zich in het Belgisch leger zoo kranig onderscheidde, kwam in dit schrijven voor. Zulks was voldoende in de oogen der moffen om de aanhouding en opsluiting te verrechtvaardigen.
Na drie lange maanden afwachting, en alhoewel het onderzoek zijne onschuld had bewezen, verscheen de schepen, op 8 December, vóór het Duitsch Krijgshof van Antwerpen, zetelende te Turnhout. Niet minder dan achttien beschuldigden werden aldaar gevonnisd, waaronder twee ter dood veroordeeld, namenlijk Bynen, de moedige boodschapper, hiervoren vermeld, die tot veertig malen de Hollandsche grens heen en weer overschreed, en jufvrouw Madeleine Doutreligne, dochter van den achtbaren burgemeester van Audenaarde. Beide doodstraffen werden enkel na drie maanden akelige verwachting in eeuwigdurend gevang veranderd, dank aan de tusschenkomst van markies de Villalobar, afgezant van Spanje, en van Koning Alfonso.
Voor wat schepen De Hert betreft, deze alhoewel vrijgesproken, bleef in hechtenis en kon slechts Turnhout verlaten den 2 Januari 1917. Als een loopend vuurtje verspreidde zich deze tijding door de stad, en onverholen gaf men overal zijn blijdschap lucht, een bewijs van de algemeene achting en genegenheid, die men den achtbaren schepen toedroeg. De burgemeester belegde een gemeenteraadszitting met dagorde: “Betooging ter eere van den heer schepen De Hert”, dewelke den 6 Januari plaats greep, en waarop de heeren Van den Bergh, Moyersoen, De Windt en Daens, in gepaste woorden, de tevredenheid onzer bevolking vertolkten.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 11 Sep 2010 10:00 am

A. Van der Heyden:

SEPTEMBER 10
In alle straten huiszoekingen van huis tot huis, voor het aanslaan van koper en wol. Sommige gebruiksvoorwerpen in koper konden ingeruild worden tegen dezelfde in ijzer of "verlakt". Natuurlijk kon men voor achterhouden tot 10.000 mark boete krijgen., Zelfs deur- en vensterknoppen dienden te worden afgeleverd. Later begon men ook de machines (alhoewel niet van koper) in de fabrieken uit te breken en ze weg te voeren naar Duitsland.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 14 Sep 2010 10:13 pm

A. Van der Heyden:

SEPTEMBER 15
Alle gerst moet worden ingeleverd en de Duitsers zijn kopers van eikelen aan 20 fr. per 100 kg.
In deze maand werd ook het dodendenkmaal der gevallen Duitsers op het kerkhof opgericht. Er kwamen 26 namen op voor. Het werd op 16 december plechtig onthuld en voor verdere bewaring aan de stadoverheid overgedragen. Van nu af aan komen regelmatig geällieerde vliegers over stad en omtrek zweven en moeten de mensen van schrik in hun kelders vluchten. In gans de stad mocht (op zware boete) geen enkel lichtje 's avonds of 's nachts worden aangestoken. Belgische politie en Duitse patrouilles waren hele nachten op de baan om te zien of de voorschriften nageleefd werden. Handel in afdekmaterialen (bijzonderlijk bruin papieren "storen") deed goede zaken !

Na de gevechten in en rond Aalst op 26 en 27 september 1914 waren er op verschillende plaatsen in de stad Duitse gesneuvelden begraven.
Tussen 6 september en 28 december 1914 werden 28 Duitse soldaten op het stedelijk kerkhof begraven; waaronder ook een aantal die in de Drie Sleutelstraat en de Hertstraat waren ontgraven.
Lijst volgens Petrus Van Nuffel:
1. 6 sept. Infanterie Reg.86, unbekant
2. 12 sept. Mottorradfahrer Harras, Hannover
3. 12 sept. Ein unbekannter Deutscher Husar
4. 20 sept. Ein unbekannter Deutscher soldat
5. 22 sept. Ein unbekannter Deutscher soldat
6. 26 sept. Unbekant
7. 26 sept. Unbekant
8. 26 sept. Unbekant
9. 26 sept. Unbekant
10. 27 sept. Karl Heise, Hannover, 5.K.L.I.R.73
11. 27 sept. Wehrman Wilhelm Wessel, Hannover, 8.K.L.I.R.73
12. 27 sept. Gefreiter Fach Ricklingen, 8.K.LDW.I Reg.73
13. 27 sept. Ob.Leutnant Karl Kohlenberg, 8 Komp.LDW. 1 Reg.73 (Den 3 november moest er , voor rekening van advokaat Sieger u. Simmern, een hovenier aangesteld worden, die het graf zou onderhouden)
14. 27 sept. Wehrman Arthur Meyer, 1 Komp.LDW. Reg.73.
15. 27 sept. Ein unbekannter wehrman, LDW. 1 Reg.73
16. 27 sept. Lstmann Fuss Fambach, 1 Komp.LST. 1 batt. Hersfeld
17. 27 sept. Reservist Jacob Dorgé Welzleben 4 KR.E.R.2.
18. 27 sept. Wehrman Heinrich Mente, Blutlingin 12 KL.I.R.73.
19. 27 sept. Wehrman Heinrich Barnstof, Hannover 8 K.L.I.R.73
20. 29 sept. Husar Reg.17, Unbekannt
21. 9 okt. Soldat Max Gerlein
22. 9 okt. Ives Duchesne Franse matroos, MTR.R.2
23. 10 okt. Ein unbekannter soldat, Res.Brig.Bat.43. 4.Komp.
24. 10 okt. Wehrman Wilhelm Smidt Bothfeld, 5.K.L.I.R.73
25. 4 nov. Hartman Knaak Mühlenhagen, Feld.Art.Reg.38
26. 25 dec. Landsturmman Herman Gölzinger, geb. 24-11-1872
27. 26 dec. U.offz. Jakob Gräter, Kannstadt, 1 Komp.LDST. bat.Herb.148
28. 28 dec. Lstman Gottlieb Katz, Remingsheim, 4.Komp.LDST. Bat.Herb.148

In de loop van september 1916 liet de Duitse bezetter een gedenkteken plaatsen op het kerkhof ter ere van de aldaar begraven Duitse soldaten.
Prosper Van der Spiegel had reeds in juli 1916 Duitsers ontgraven in de Drie Sleutelstraat, achter de fabriek Roos-Geerinckx-De Nayer, aan de Gentsesteenweg, aan het Kasteel van Overham, te Oordegem, enz… en overgebracht naar het kerkhof.
Het monument kwam klaar op het einde van november 1916.
Op de voorkant prijkten de woorden:
† Wer muttig für sein Vaterland gefallen,
der baut sich selbst ein ewig monument
in treuen herzen seiner landes bruder
Und dies gebaude sturzt kein sturmwind nieder
1916
Het stadsbestuur kreeg op 13 december het bevel voltallig aanwezig te zijn op de inhuldiging op 16 december. Het was een mooie winterdag volgens Petrus van Nuffel.



Voor de Duitsers waren o.a. aanwezig, generaal Von Unger (Etappen-Inspector, generaal der Cavalerie, Gent) en luitenant-kolonel von Kathen,
Dienstdoende burgemeester, tegen wil en dank, Jaak Van den Bergh antwoordde op de rede van von Kathen met de woorden:



“Excellencie, Heer Oberstleutnant, Mijnheeren,
Ued. Hebt ons heden uitgenoodigd om bezit te komen nemen van het gedenkteeken, door het Duitsch legerbestuur opgericht ter eere van soldaten voor het Vaderland gevallen. Daaronder en daarnaast rusten, benevens talrijke Duitsche soldaten, in het omliggende van Aalst neergeveld, een dapper Fransche marinesoldaat, op het slagveld van Quatrecht gesneuveld.
Tusschen ons, Belgen en Duitschers, is een diepe onherstelbare kloof gedolven. Verder dan het huidige geslacht zal de smartelijke herinnering overblijven aan de droeve jaren die wij beleven en van het bitter lijden van ons arm bedrukt Vaderland.
Edoch ! al de beschaafde volken hebben eerbeid voor de dood. Vóór het graf weten zij oneenigheid en wrok te doen verdwijnen. Dan blijft er maar over, benevens de gevoelens van dankbaarheid, die ieder volk zijn eigen gesneuvelden toedraagt, een algemeen gevoel van diep medelijden met de jonkheden, die in het schoonste van hun leven de slachtoffers waren van deze wreede woelingen.
De stad Aalst neemt heden bezit van dit gedenkteeken. Bewust van hare plichten en vol eerbied voor den dood, zal zij, door de jaren heen, de bewaring van deze grafstede verzekeren …”

Begin jaren ’30 van vorige eeuw was er een drukke briefwisseling tussen het stadsbestuur en de Belgische en Duitse verantwoordelijken voor het onderhoud van het ereperk, en zijn er wat herschikkingen geweest van de graven.
Voor het onderhoud van de begraafplaatsen bestond een speciale dienst, namelijk “Nos Tombes”. In 1955 werd beslist vier “Sammelfriedhöfe” aan te leggen te Hooglede, Langemark, Menen en Vladslo, onder toezicht van de in 1919 ontstane Duitse dienst voor oorlogsbegraafplaatsen “Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge”.
Vladslo telde oorspronkelijk 3.233 graven en na de uitbreiding tussen 1955 en 1957 met de graven uit andere “Soldatenfriedhöfe” liggen er nu 25.638 gesneuvelden.

Voor een volledige lijst van de te Aalst begraven soldaten zie
http://users.skynet.be/meertgenealogy/l ... velden.htm



Behalve Ives Duchesne, de Franse matroos, die nog steeds op het stedelijk kerkhof op het ereperk van Aalst ligt en Franz Oucka, die in een "Kameradengraf" ligt op het kerkhof van Langemark, zijn allen in de jaren 1955-56 overgebracht naar Vladslo.



Heden is er geen enkel spoor meer te vinden van gans dit Duitse "Friedhof" op het Aalsterse kerkhof.

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 25 Sep 2010 03:10 pm

A. Van der Heyden:

SEPTEMBER 25
Al de vierwielige rijtuigen worden opgeëist. Al de overdekte wagens dienden ingeleverd, alsook de gespannen voor 1 of 2 paarden en de rijwielen, behalve deze die een speciale vergunning hebben (herhaling van vroegere verordeningen).

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 30 Sep 2010 09:20 pm

A. Van der Heyden:

SEPTEMBER 30
De aardappelen worden gerantsoeneerd, 1 kg. per persoon en per dag aan 20 centiem per kg.
Behalve het zout is alles nu gerantsoeneerd.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 01 Okt 2010 06:48 pm

Petrus Van Nuffel:

In October 1916 ontmoette adjudant Herssens drie Aalstenaars, die vroolijk uit vakantie kwamen, op weg naar de vuurlijn. Hoe moedig en gelukkig waren ze ! Zij hadden wat rust en verzet genoten bij goede vrienden; zij hadden in een malsch bed kunnen slapen; aan tafel gezeten om te eten; in één woord, ze waren weer mensch geworden, vast besloten den vijand nog harde nootjes te kraken te geven: de rustpoos had voor hen een verkwikking geweest, een deftig genot, een aangename ontspanning. Evenals die drie makkers, kwamen meestal de Aalstenaars verkwikt weer. Gedurende hun verlof trachtten zij altijd deftig gezelschap te ontmoeten, eerlijk vermaak te genieten; en zoo keerden ze in 't Land van Aalst terug, met het besef, hunne Vaderlandsche plicht volbracht te hebben, en ook met kloeke gezondheid, blozend van levenslust, het geweten vrij en de ziel rein. Dit vooral mag aangestipt worden voor de honderden Belgische soldaten, die te Lourdes hun verlofdagen doorbrachten. Lourdes, een der vermaardste bedevaartplaatsen, dit schilderachtig oord met zijn lieve kerken, zijn prachtige Kruisweg, zijn stille zachte natuur, herinnerde hen den zaligen vredestijd; de uitstappen naar de wereldberoemde grotten van Betharam, naar den Pic du Ger, Gavarnie en Couterets, deden hen die zoo schoone bergachtige streek der Pyreneën kennen.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 02 Okt 2010 02:11 pm

Petrus Van Nuffel:

Nikolaas De Wuffel (1), vóór eenigen tijd gekwetst, is nu (October 1916) hersteld. - Alfons De Leeuw (2), uit de Botermelkstraat, werd in de zijde gewond. - Jan Haeck (3) en Frans Bombeeck (4), onlangs gekwetst, zijn aan de beterhand. - J. Van Neck, onderwijzer, vóór zes maanden erg verwond en verzorgd in de Panne, is veel verbeterd en zal binnen eenige dagen het bed verlaten; hij heeft twee eereteekens bekomen: de militaire medalie van tweede klas en het Oorlogskruis

1) Nicolaas De Wuffel is geboren op 24-01-1885 in Aalst.
Adres: Hoge Vesten 28, Aalst
Beroep: schaliedekker
Nicolaas trouwde met Hortentia Schoon. Hortentia is geboren op 17-10-1889 in Aalst.

2) Alfons De Leeuw is geboren op 14-10-1891 in Aalst.

3) Jan Haeck is geboren op 05-01-1894 in Aalst.
Adressen: Denderstraat 34, Aalst, Duivekeetstraat 15, Aalst
Beroepen: brigadier loopgraafartillerie, glanzer
Onderscheidingen: Vuurkruiser
Jan trouwde met Malvina Van Der Poorten. Malvina is geboren op 28-04-1886 in Aalst.

4) Frans Bombeeck is geboren op 31-03-1894 in Aalst, zoon van Adolf Bombeeck en Maria Judoca Van Vaerenbergh.
Adressen: Leopoldstraat 17, Aalst, Zavelbaan 53, Aalst
Beroepen: schoenmaker, bediende
Frans trouwde met Emilia Heyndrickx. Emilia is geboren op 08-07-1902 in Melle.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 15 Okt 2010 02:48 pm

A. Van der Heyden:

OKTOBER 15
Steeds wordt er aan herinnerd dat samenscholingen absoluut verboden zijn.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 16 Okt 2010 02:45 pm

A. Van der Heyden:

OKTOBER 16
Eerste gedwongen opeising te Aalst bevolen. Sommigen namen het meer als een grap op en gingen gewillig mede zonder iets van voorraad klederen of schoeisel mee te nemen. Op de treinen werden alle soorten opschriften met krijt geschreven, als ging men een kermisreis beginnen. Weinigen waren er die trachtten te ontsnappen, alhoewel er nog kans was zolang men niet uit Aalst was vertrokken. Ze zouden later ondervinden dat het bittere ernst was en dat ze het slavenjuk gingen dragen. Bijzonder de weerspannigen die weigerden houweel of spade te hanteren. Want ze kregen geen eten meer, maar wel veel slagen ! De stad schonk aan elke opgeëiste bij zijn vertrek, de som van 20 frank als steun !
Nopens die 20 frank werd direct een liedje gedicht, alsof het stadsbestuur schuldig was !
Mensen is da nie grof,
Voor 20 franken hebben ze ons jongens verkocht !

Nogmaals verbod herinnerd voor samenscholingen - dreiging met zware boeten.

Petrus Van Nuffel:

De eerste opeisching, bevolen door den plaatsbevelhebber kolonel von Kathen, en uitgevoerd door zijnen adjudant Horn, gebeurde te Aalst, den Maandag 16 October 1916. Het Schepencollege kwam onmiddellijk tegen die wraakroepende krenking der Vrijheid op, en stuurde, den 23 October, aan den bevelhebber der bezetting, den volgenden brief:
“ Mijnheer de Bevelhebber,
Wij hebben de eer uw aandacht te vestigen op het feit, dat, in strijd met de bepalingen betreffende den verplichtenden arbeid der werkeloozen, veel jonkheden naar Duitschland zijn verzonden, die nooit sedert het begin van den oorlog werkloos waren en die nooit rechtstreeks noch onrechtstreeks onderstand hebben genoten. Wij bedoelen namelijk de zonen van verscheidene onzer landbouwers, zonen van burgers die eene bediening, bekleeden en welvarend zijn, 'huiskneehten, werklieden in dienst der stad of van bijzonderen. Zulks is te wijten aan het feit, dat bij de oproeping, welke Woensdag ll., plaatsgreep, er geen onderscheid is gemaakt tusschen werkloozen en anderen. Al de weerplichtigen zonder onderscheid zijn opgeroepen geweest, in twee groepen verdeeld, de eene opgesloten, de andere vrijgelaten. In den korten tijd welke verliep tusschen het oproepen der jonkheden en hunne verzending, zijn talrijke voetstappen gedaan om uwe aandacht daarop te vestigen en werden zeer talrijke getuigschriften ingediend door de stad zelf, om te bewijzen dat bedoelde personen niet werkeloos waren. Slechts enkele hebben naar huis gezonden geweest. Wij durven aandringen opdat Ued. dezen toestand ernstig zoudt onderzoeken en de middelen zoudt beramen om de terugzending te verzekeren van al degenen die niet onder de toepassing vallen van het besluit van het Groot-Hoofdkwartier. Ued. weet welke droefheid en welke verslagenheid hier in Aalst die opeisching der jonkheden verwekt heeft. Ook zijn wij overtuigd
dat Ueds alles in 't werkzult willen stellen om zooveel mogelijk de uitvoering van dezen maatregel te beperken.”
“(Get.) Van den Bergh, R. Moyersoen, D. De Wolf, Dr. Is. Bauwens.
“P.S. De laatste opgeëischten zijn onverwachts moeten vertrekken, zonder naar huis te keeren om de noodige kleeding te halen, die ze, volgens uw eigen verzoek, moesten medebrengen.”
Aan elken arbeider, die geteekend had en vrijwillig ging werken, moest de stad leveren: een hoofddeksel, een halsdoek, eene vest, eene broek, schoenen of botten, twee hemden, twee paren kousen, twee onderbroeken, een mantel, een paar handschoenen, een regenmantel, een handdoek, eene eetschotel, een lepel, een mes, een vork en twee slaapdekens.

wordt vervolgd

mvg. Alostum