De Saar Paulus

[Alostum]

Paulus Edgardus Bernardus Camiel (Paul) De Saar is geboren op 05-05-1913 in Aalst, zoon van Cornelius De Saar en Francisca Catharina Engels. Paul is overleden op 21-02-1945 in Antwerpen, 31 jaar oud.



Adressen:
1935 Academieplaats 13, Aalst
1942 Klapstraat 10, Aalst

Beroepen:
1935 boekbinder
1942 onderofficier Vlaamse Wacht

Paul trouwde, 28 jaar oud, op 14-02-1942 in Aalst met Joanna Felicia Louisa (Jeanne) Peerlinck, 23 jaar oud. Jeanne is geboren op 14-02-1919 in Aalst, dochter van Andreas Adhemar (Andre) Peerlinck en Maria Schollaert.

'Het Nieuwsblad' van 23/02/1945 blokletterde:

Woensdagmorgen werden de genaamden De Saar Paul en Berghmans Jan, die door den Krijgsraad van Antwerpen ter dood veroordeeld waren, in één der binnenforten terechtgesteld.
De Saar was lid van de Vlaamse Wacht, waarin hij het spoedig tot steunpuntcommandant bracht.
Hij trok de wacht op bij opslagplaatsen, bruggen en fabrieken. Hij was steeds gewapend met geladen geweer en bajonet.

Stefaan Laureys vermelde in zijn dagboek omtrent de terechtstelling:

De Saar zijn vrouw was niet verwittigd geworden van de terechtstelling. De aalmoezenier vond dit zeer erg.
De Saar en Jan Berghmans werden in de borst geschoten en niet in de rug zoals de anderen.

en Mathieu Vanhaelewyn schreef erover in 'De Laatste salvo's':

"Beste Moeke en kindertjes, over mijn leven of mijne daden moeten jullie je nooit schamen", schreef de 31-jarige Paulus De Saar op de vooravond van zijne executie.
"Ik denk dat ik eervol heb geleefd. Mijn dood is een afslachting". De Saar had zich tijdens de bezetting aangesloten bij de Vlaamsche Fabriekwacht - een in 1941 opgerichte militaire (en dus gewapende) formatie die bewakingsopdrachten voor de Wehrmacht moest verzorgen - waar hij al vlug promotie maakte. Volgens Luc Huyse was hij één van de personen die het ongeluk had om in een vroeg stadium van de repressie te worden berecht. Herstel door strafvermindering of gratie was in een later stadium natuurlijk niet meer mogelijk. Paulus De Saar werd geëxecuteerd op 21 februari 1945 in Antwerpen. Met zijn laatste pennenstreken lijkt De Saar zich bij zijn lot neer te leggen.

Paul was de tweede Aalstenaar bij wie het vonnis - de doodstraf - ook effectief werd uitgevoerd, eerder was Polydoor Verhulst op 08-12-1944 in Gent terechtgesteld (in een volgende post meer over Verhulst).

[Alostum]

Op 12 december schreef Paul een genadeverzoek aan de Prins Regent Karel.

Aan den Heer Regent van België

Heeft de Ued. te vertoogen, De Saar Paul geboren te Aalst den 5 mei 1913, in hechtenis te Vorst.
Dat hij, op 20 october 1944, door de krijgsraad van antwerpen, tot de dood veroordeeld werd; Dat op 8 december 1944 het krijgshof van Brussel de straf bekrachtigd heeft, uit hoofde onderofficier van de Vlaamsche wacht te zijn geweest, en een olitank van Hemixem te laten leegloopen; Dat hij dit gedaan heeft op bevel van zijn kapitein die nu op vlucht is; Dat hij vader van twee kinderen is, een van twee jaren, en een van acht weeken; Dat hij den oorlog meegedaan heeft, en in Duitschland in gevangenschap geweest, en na zijn terugkeer, werkloos zijnde, in de Vlaamsche wacht binnen trad uit nood; Dat hij de jongste zoon is van 10 kinderen; Dat zijne ouders goede patrioten zijn; Dat zeker de feiten strafbaar zijn, maar nochtans den doodstraf niet vereischen; Dat hij, ued., heer Regent smeek van hem genade toe te kennen en de doodstraf te verzachten.
Hij blijft, Heer Regent, u gehoorzaamen dierbaar diener.

Brussel 12 December 1944
(get.) De Saar Paul


Bron: A.R.A. - genadedossiers - T 552/6

[Alostum]

Een dag later, op 13 december 1944, wendde Paul zich tot Koningin Elisabeth met een smeekbede in de hoop zijn doodstraf te kunnen ontlopen.

Aan Hare Majesteit Elisabeth Koningin moeder van België,

Ik ondergeteekende De Saar Paul, geboren te Aalst, den 5e Mei 1913 zich bevindend in hechtenis te (Vorst geschrapt) Antwerpen smeek Hare Majesteit om genade tegen de doodstraf door het krijgsgerecht van Antwerpen den 20e Oktober uitgesproken en door het hof van beroep te Brussel den 8e December bekrachtigd.
Ziehier mijn geval. Bevorderd tot wachtmeester tijdens mijne militaire dienstplicht in 1935; was ik gedurende de mobilisatie en den oorlog niet alleen een voorbeeld van tucht en plichtsvervulling voor mijne soldaten, maar ook voor mijne gelijken.
Dit wordt bewaarheid door de getuigschriften van mijne batterij kommandant. Mijn sectie kommandant en door een staf officier van mijn groep.
Deze getuigschriften moeten zich in het dossier van het gerecht bevinden.
Men nam mij krijgsgevangen te Deinze den 30e Mei 1940 en voerde mij naar stalag X B te Sandbostel in Duitschland.
Bij mijn terugkomst uit krijgsgevangenschap den 13e December 1940, soliciteerde ik onmiddellijk bij verschillende openbare diensten en in textielfabrieken naar een betrekking, toch vruchteloos.
Aan de Duitsche oorlogsproducten wilde ik in geen geval deelnemen. Als zoon van een gezin van tien kinderen en in de moeilijke levensvoorwaarden die toen heerschten, kon ik onmogelijk op de kosten van mijn ouders blijven leven.
In Juni 1941 stichtte de “Vlaamsche Oudstrijders Bond” de “Vlaamsche Wacht” een formatie voor oud militairen die stond buiten alle politiek, geleid wierd door officieren van het Belgische leger, afhankelijk zou zijn van het Ministerie van binnenlandse zaken en als opdracht had wachtdiensten te doen in ’t belang van eigen land en volk.
Als onderofficier trad ik tot deze formatie toe en door den nood gedwongen (een kindje van ongeveer twee jaar en ééntje van goed twee maanden) ben ik in deze formatie gebleven tot den dag der bevrijding.
Het is nooit mijn inzicht geweest hierdoor de wapens tegen mijn land op te nemen. Het bevel gegeven door mijn aanvoerder op den dag van de bevrijding, om de installatie van de “olietanks te Hemiksem” volledig te vernietigen voerde ik niet uit. Geen enkele staatsburger heeft een aanklacht tegen mij neergelegd. Daar ik rechtschapen van karakter ben, heb ik persoonlijk alle verklaringen ten mijne laste, in waarheid en geweten afgelegd.
Vroeger ben ik nooit gestrafd of met ’t gerecht in contact geweest. Het wapen die ik droeg, heb ik nooit gebruikt. Den vijand heb ik nooit door verklikking gediend.
Overtuigd, Majesteit, dat ik schuld heb, maar dat de gestelde daad niet van dien aard is, om hiervoor de doodstraf te voltrekken, smeek ik om genade. Temeer, Zeer Geliefde Majesteit, zou het voltrekken van het vonnis niet alleen veel leed berokken aan mijne zeer beminde vrouw en ellende betekenen voor mijne lieve kindertjes maar het zou daarenboven de dood kunnen veroorzaken mijner vijfenzeventig jarige moeder en mijne achtenzeventig jarige vader.
Denkende, Zeer Geliefde Majesteit, dat het in uwe macht ligt het vonnis te wijzigen en wetende dat uw gansche leven één liefdadigheid, één zorg en steun is geweest voor noodlijdende, durf ik op genade hopen en geef Hare Majesteit, de verzekering in ’t vervolg een goed patriot te zullen zijn.

Uw nederigen staatsonderdaan,

(get.) Paul De Saar

(Verbindingslaan 52
Vorst
Brussel - geschrapt)

DE SAAR PAUL
Begijnenstraat 42
Antwerpen

Bron: A.R.A. - genadedossiers - T 552/6

[Alostum]

Verslag van het Openbaar Ministerie op 15 december 1944

De Saar Paulus, die gemobiliseerd werd in 1939, werd krijgsgevangen genomen. Op 15 december 1940 werd hij uit Duitsland vrijgelaten.
Onmiddellijk daarna biedt hij zich vrijwillig aan als lid der Vlaamsche Wachtbrigade.
Weldra gaat hij een verbintenis aan voor een jaar en later voor den duur van den oorlog.
Hij verklaart dat de Vlaamsche Wachters van in den beginne aanzien werden als Weermachtaanhorigen, en dezelfde voordeelen hadden als de Duitsche soldaten.
Zij waren namelijk onderworpen op tucht en strafrechtelijk gebied aan het toezicht van de Feldgendarmerie en aan het Duitsche Veldgerecht.
De Saar bekend dat zulks hem niet heeft belet een verbintenis voor een jaar en later voor den duur van den oorlog aan te knoopen.
Van in ’t begin heeft hij wachten opgetrokken bij opslagplaatsen van het vijandelijke leger, bruggen en fabrieken.
In de laatste maanden had hij altijd geweer met munitie bij.
Er valt op te merken dat na zijn opleiding, De Saar tot onderofficier bevorderd werd en in Juli 1943 den graad van wachtmeester bekwam, hetgeen aantoont dat hij ten dienste van den vijand bijzonderen ijver aan den dag legde.
Op 4 September 1944, stond hij op dienst als steunpunt-commandant, met 3 officieren en 27 man, aan de olietanks te Hemiksem. Hij beweert het bevel te hebben ontvangen alles te vernietigen en zich dan maat willekeurig te verwijderen.
Nadat hij de tanks had laten leegloopen (twaalf in getal) heeft hij dan de vlucht genomen.
Er weze opgemerkt dat hij in Juli 1944 den eed van getrouwheid aan Hitler heeft afgelegd, dit zegt hij op aanraden van zijn kapitein.
Had hij zulks geweigerd, dan zou hij als gegradueerde, de Vlaamsche Wacht moeten verlaten hebben, hetgeen hij niet verlangde.
De Saar behoord tot een midden van ontaarde Vlamingen. Zijn ouders baten een boekbinderij uit en werkten uitdrukkelijk voor Frontpartij, V.N.V. en zoo meer. Hij zelf was lid van het V.N.V. sedert 1936. In 1935 volbracht hij zijn militairen dienst te Mortsel en werd in 1939 gemobiliseerd.
Men is ontsteld bij de gedachte dat zulke verdachte elementen de kans hadden gedurende maanden lang, de eenheid en de trouw van onze legers in gevaar te brengen.
Om zich rekenschap te geven van de doeltreffendheid dezer beschouwing, heeft men slachts te herinneren dat in ’t begin van de bezetting in de gazet “Volk en Staat” door de toenmaligen leider van het V.N.V., bekend werd gemaakt, dat zijne groepering er voor gezorgd had de noodige maatregelen te treffen zoowel vóór als na 10 Mei 1940 om te beletten dat er Vlaamsch en Duitsch bloed vergoten werd, hetgeen klaarblijkelijk een zinsspeling was op het feit dat de soldaten lid van het V.N.V. onderrichtingen hadden bekomen zich niet te verzetten tegen de Duitsche aanvallen.
Meer kracht wordt aan deze overweging geschonken, wat betreft de mentaliteit van De Saar, door zijn eigenhandig curriculum vitae, opgesteld toen hij de Vlaamsche Wacht binnentrad of er tot bevordering voorgesteld werd.
Dit stuk dat in de bundel berust vermeldt onder meer dat hij vóór militaire opleiding heeft genoten in de A.V.N.J. zijnde Algemeen Vlaamsche Nationale Jeugd en dat zijn persoonlijke houding tot het Belgische leger uitdrukkelijk bestond in: “verplichten dienst ten voordeele van een staat die zijn volk verknechtte”.
Zulks kenmerkt tenvolle den ter dood veroordeelde.
Wij staan hier dus wel tegenover een overtuigde dienaar van den vijand, die zich volkomen te zijner beschikking heeft gesteld, onmiddellijk na zijn terugkeer uit krijgsgevangenschap en er met ijver en vlijt zijn doelen heeft benaarstigd.
Door de eedaflegging heeft hij zich volkomen verknecht aan het Nazisme.
Er kan en mag voor verraders van deze aard geen plaats zijn voor eenig medelijden.

Besluit: te verwerpen

voor de Auditeur Generaal

(get.) Blondeel (?)

Bron: A.R.A. - genadedossiers - T 552/6

[Alostum]

Daarop volgend advies van de Minister van Justitie

Alles toont aan in deze zaak dat belanghebbende de lijn gevolgd heeft die hem ingegeven werd door zijne politieke opvattingen sinds zijn toetreding bij het V.N.V. hij doet zijn militaire dienst bij het Belgische leger omdat hij niet anders kan maar zoodra hij vrij gelaten werd in December 1940 biedt hij zich aan om dienst te doen in de Duitsche instellingen; hier zal hij zijne dienst in volle overtuiging hebben gedaan ook werd hij als onderofficier gepromoveerd; op 4 September 1944 op ’t oogenblik dat het Duitsche leger het land moest verlaten laat hij de olietanks van Hemixem ledig loopen; ’t was zijne laatste heldendaad… tegen zijn land.

Besluit: Ik ben de meening toegedaan dat het rekwest dient te worden verworpen.

Bron: A.R.A. - genadedossiers - T 552/6

[Alostum]

Na de bevrijding werd de doodstraf 2940 keer uitgesproken, waarvan 1227 keer op tegenspraak. Van deze uitspraken werden 242 mensen daadwerkelijk voor het vuurpeloton gebracht: 238 mannen en 4 vrouwen. De laatste hoop voor een terdoodveroordeelde was gratie verkrijgen, maar voor Paul was dit tevergeefs; zijn gratieverzoek werd afgewezen. Het feit dat zijn zaak zo kort na de bevrijding werd behandeld, speelde duidelijk in zijn nadeel en beïnvloedde zeker de strafmaat. Personen die enkele maanden later voor de rechters verschenen, kregen vaak een veel mildere straf. Zelfs collaborateurs met bloed aan hun handen werden na enkele jaren vrijgelaten. Zo werd Gestapo-agent René Mauyen, die door verraad verantwoordelijk was voor de dood van vele verzetsmensen, in oktober 1945 ter dood veroordeeld, maar in 1952 werd zijn straf omgezet in levenslange dwangarbeid, en enkele jaren later kwam hij vrij. In 1950 maakte de katholieke minister van Justitie Ludovic Moyersoen een einde aan de uitvoering van de doodstraf; deze werd automatisch omgezet in levenslange dwangarbeid.