Voorgeschiedenis van de Aalsterse brandweer

Moderators: Alostum, david, janlouies

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Voorgeschiedenis van de Aalsterse brandweer

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:27

Geplaatst: 09 Okt 2010 08:48 pm
Jerommeke schreef:Niet alleen in andere steden maar ook in Aalst kon een brand vrij snel in een ramp ontaarden.
Het vuur vond in de dichtbebouwde stadskern telkens een gemakkelijke prooi in de smalle straatjes met dicht opeen gepakte huizen met strooien daken en houten gevels.
Blusmateriaal ontbrak in het algemeen en een brandweerkorps hadden we nog niet.
Zo werden er in Aalst een hele resem maatregelen genomen om het brandgevaar proberen te beperken.
In de dertiende eeuw liep een “messagier van der stede”, “alle avonden omtrent den X ueren roupende van straeten tot straeten dat elck syn vier ende licht wel bewaeren soude”.
In 1412 gebood men o.a. “Dat niemant houtmijten van mutsaerden een stellen souden binnen de poorten van Aelst, naest huusen, want de bailliu ende scepen naer de XIIII nacht omme sullen gaen ende daer sij se te naer bevinden sullen sij bevelen dese wech te doen…”. Ook werden er verschillende bepalingen opgesteld i.v.m. de bouw en de plaats van ovens, open haarden, enz. “… ende al dit sullen de vier wachters besouken elck in sijne straete, t’ elcken dry maenden, ende dat loffelijck te doen beteren”.
Eerst op de kerktoren en later op het belfort stond een trompetter tijdens de nacht op wacht. Na het opmerken van brand moest hij op zijn trompet het brandsignaal blazen en de brandklok luiden.
Op de toren ontstak hij daarna 3 lantaarns, twee naast elkaar in de richting van de brand en de derde aan de tegenovergestelde zijde, zodat men aan de positie van deze lantaarns kon zien langs welke kant van de stad het onheil zich bevond. Pas nadat de brand bedwongen was mocht hij deze lantaarns doven.
Onze torenwachter moest ook “t’ allen hueren ende half hueren teecken doen op de clocke met ene clop, roupende oock naer elcke wyck, goede wacht ende sorge te draegene voor vier ende keerslicht”.
Verschillende keren hadden hevige branden het stadsbestuur verplicht drastische maatregelen te nemen. Na een hevige brand in 1360, die een groot gedeelte van de stad, waaronder de kerk, vernielde, was men verplicht de huizen met “tichelen” te dekken.
Deze verordening werd later nog verschillende keren herhaald want niet iedereen hield zich hieraan omdat ze zich deze “tichelen” financieel niet konden veroorloven.
In 1447 moest de stadsomroeper bij droog en winderig weer van straat tot straat gaan roepen dat de bewoners emmers water en ladders moesten buiten plaatsen om in geval van nood te kunnen gebruiken.
Later werd dit zelfs wettelijk verplicht, “dheer ende wet deser stede van Aelst aan alle insetenen der selver stede elck voor syne deure te stellene water met cuypen ende daarby de langhste leere … .
In 1556 brandden aan de Pontstraat 22 huizen af. Na deze brand werden er nog strengere maatregelen genomen “omme te eviteren het perikel van brant”.
Het bedekken van daken met stro werd uitdrukkelijk verboden, men kon zelfs veroordeeld worden tot een boete van 10 pond parisis of 10 jaar ballingschap indien er toch brand uitbrak in een woning met een strooien dak.
Het stadsbestuur kocht in Brussel een grote hoeveelheid “schaliën” die aan bewoners die niet de nodige financiële middelen hadden “met gemak van betaling” werden bezorgd.
Ook verkreeg men financiële steun voor “het afnemen van een quaet huys dat gedeckt was met stroey ende nieu gemaeckt ende ghedeckt met tichelen”.
Ondertussen begon het stadsbestuur na te denken over het oprichten van een brandweer.
In 1684 werden de eerste “brantspuyten” in Antwerpen aangekocht en in 1715 in Zeeland nog twee kleine brandspuiten en later nog een koperen pomp.
Rond 1750 werd geijverd om een soort van brandreglement op te stellen die van alle losse maatregelen probeerde één geheel te maken.
Als één der gevolgen hiervan werden de kaaiwerkers en bierkruiers aangesteld als de eerste brandweermannen, toen nog “buyldraeghers” of ook nog “vuurwachters” genoemd.
In 1751 telde de stad 25 van deze vuurwachters, met 9 ladders en een groot aantal lederen emmers.
Volgens een politieverordening van 1761 werd men tot strenge straffen veroordeeld indien men in het stadscentrum nog huizen bouwde die “met stroye ofte riet, die alsoo facileyck in brandt raecken, soo d’ experientie noch onlanghs heeft geleert”.
In 1762 vroeg het stadsbestuur aan de overheid zelfs de toelating om de huizen van burgers die met deze verordening in overtreding waren, ambtshalve te doen afbreken.
Indien er toch brand uitbrak waren niet alleen de vuurwachters, maar ook metsers, timmerlui, loodgieters en schaliedekkers verplicht zich zo snel mogelijk naar de plaats van het onheil te begeven om te helpen het vuur te beperken.
Haken, hamers, bijlen, touwen, ladders en emmers waren immers nog steeds het belangrijkste materiaal.
Ook de brouwers waren verplicht te helpen door met hun wagens tonnen water aan te voeren.
Het niet naleven van deze verplichting leverde hen een boete van 5 schellingen op.
De methodes om het vuur te bestrijden waren zowel simpel als vrij drastisch: de aanpalende woningen werden met natte zeildoeken bedekt en soms werden de huizen aan de benedenwindse zijde van de vuurhaard volledig afgebroken of als dit niet snel genoeg ging, met buskruit opgeblazen. Dit alles om te beletten dat het vuur oversloeg en zich razendsnel zou verspreiden. De bewoners van de vernielde huizen kregen een vergoeding van het stadsbestuur om hun woning terug op te bouwen.
De tussenkomst van al deze personen was in principe onbezoldigd maar de snelsten en de dappersten kregen meestal een beloning in natura, o.a. bier en wijn.
Volgens een politieverordening van 1802 kregen degenen die het eerste bluswater aanbrachten een vergoeding van 9 frank voor de 3 eerste tonnen en 6 frank voor de volgende.
Uiteindelijk werd een vrijwillig gewapend Pompierkorps gevormd, dat door het gemeentebestuur op 15 maart 1878 en bij K.B. van 4 april 1878 officieel werd opgericht.
De reden van bewapening, eerst met “sabres poignards” en later ook geweren, was dat zij door het gemeentebestuur konden ingezet worden als hulp bij de politie voor het handhaven van de tucht, het breken van stakingen en het neerslaan van eventuele muiterij.
Bij K.B. van 12 juli 1937 moesten onze pompiers hun wapens inleveren en werd hun hulpfunctie bij ordehandhaving opgeheven.
Vanaf dan bestond hun taak enkel en alleen uit brandbestrijding en brandpreventie.

Geraadpleegde bronnen:
Stadsarchief Aalst
Historiek der oude straten, Petrus Van Nuffel
De Aalsterse brandweer, Jos Ghysens
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Voorgeschiedenis van de Aalsterse brandweer

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:28

Geplaatst: 13 Nov 2010 04:35 pm
Jerommeke schreef:Originele tekst van de verordening waarin bepaald wordt dat huizen die nog met stro bedekt zijn of worden, zullen afgebroken worden.

Omme te verhoeden het perijckel vanden brand, heeft heere ende weth goet ghevonden te verbieden soo sij verbieden bij desen, dat niemant, wie het sij, eenighe huysen stallen ofte schueren binnen dese stede te decken ofte laten met stroy ofte andere huysen van haute gevels te repareren met haut, op pene dat het selve werck ende reparatie bij den heere stadthauder deser stede sal afghebrocken worden ten coste vande ghene tzelve hebbende doen maecken, ende bovendien te verbeuren ene boete van ses groten, te verdeelen inghevolghe sijne Majesteits placcaeten.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Voorgeschiedenis van de Aalsterse brandweer

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:28

Geplaatst: 13 Nov 2010 04:42 pm
Jerommeke schreef:Toen onze pompiers nog gewapend waren met sabels en geweren.

Afbeelding
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Voorgeschiedenis van de Aalsterse brandweer

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:28

Geplaatst: 28 Aug 2013 06:46 am
stephane schreef:Via een garage doorgang aan de Nestor De Tièrestraat, kan je deze gebouwen zien...

foto's 07/2013

Afbeelding

Afbeelding

heb wat nagegaan welke gebouwen dit zijn?

dit is de achterzijde van de gebouwen van de brandweer...
en in de toren worden de brandweerslangen gedroogd!

stephane
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

toren brandweerkazerne

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:29

Geplaatst: 29 Aug 2013 10:29 pm
esja schreef:Over die toren om de brandslangen te drogen heb ik steeds volgende anekdote gehoord:

In de kazerne in het stadhuis was het grote probleem het gebrek aan een slangentoren. De slangen waren eertijds van een materiaal dat, indien vochtig opgeslagen, begon te rotten. De slangen moesten gedroogd worden en dit gebeurde best uitgerold, minst plaats innemende was dat opgehangen in een toren. Bij de bouw van de nieuwe kazerne moest die dus voorzien zijn en dat is het wonder dat nu nog te zien is. Maar, tegen dat de kazerne af was waren de slangen van materiaal veranderd en moesten die niet meer gedroogd worden, de toren is dus nooit gebruikt.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

toren brandweerkazerne

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:31

Geplaatst: 09 Sep 2013 11:01 pm
Ambetanterix schreef:
esja schreef:Over die toren om de brandslangen te drogen heb ik steeds volgende anekdote gehoord:

In de kazerne in het stadhuis was het grote probleem het gebrek aan een slangentoren. De slangen waren eertijds van een materiaal dat, indien vochtig opgeslagen, begon te rotten. De slangen moesten gedroogd worden en dit gebeurde best uitgerold, minst plaats innemende was dat opgehangen in een toren. Bij de bouw van de nieuwe kazerne moest die dus voorzien zijn en dat is het wonder dat nu nog te zien is. Maar, tegen dat de kazerne af was waren de slangen van materiaal veranderd en moesten die niet meer gedroogd worden, de toren is dus nooit gebruikt.


Dat is helemaal een verzonnen verhaal. Nog steeds worden de slangen gewassen, en opgehangen in de toren. Ik was 38 jaar bij de brandweer, ik kan het weten. Nu, de vroegere slangen waren uit vlas, en die moesten inderdaad degelijk droog zijn, of je kreeg rot. OP het stadhuis werden die dubbel geplooid over een balk in de garage gelegd.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

stichters brandweer Aalst

Berichtdoor Alostum » 22 Mei 2014, 21:31

Geplaatst: 12 Feb 2014 04:37 pm
mollaert schreef:Afbeelding
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)


Terug naar “Burgerwacht, Rijkswacht, Politie en Brandweer”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 4 gasten

Advertentie