Diefstal sparren december 1902

[Alostum]

In december 1902 werden er in de Osbroek een aantal sparren gestolen om ze als kerstbomen te verkopen aan Duitse inwoners van Aalst.
Verdachten waren de politieagenten Camiel Caryn en Joannes Van Branteghem.
Getuigen waren:
- Van der Elst Modest, boswachter
- Wildförster Ernst
- Keller Eduard
- Schürmann Ernest
- Füchs Gustaaf
- Paas Hermann
- Van Cauwenbergh Donatus, herbergier
- Van den Bergh Clementia, vrouw van Donatus Van Cauwenbergh

Het plaatsen van een kerstboom was nog niet ingeburgerd bij de Aalstenaars, maar wel bij de Duitse inwoners.







Bron: S.A.A. Politie - Interne Briefwisseling

[walter]

In het recent verschenen boek "Duitse immigranten in Aalst tussen 1840-1914" van Marc Uyttersprot worden al de Duitsers die hier in deze tekst vermeld worden, van een korte biografie voorzien.Men kan onmiddellijk ook hun verwantschap nagaan. Kent er iemand bronnen die het "zetten van een kerstboom" vermelden tijdens WOI ?

[Alostum]

Ik heb eens rondgekeken in het krantenarchief en volgens mij waren het voornamelijk katholieke organisaties, o.a. "De Katholieke Werkmanskring", die reeds eind 19e eeuw een kerstboom plaatsten, versierd met etenswaren en zaken die bruikbaar waren in het dagelijks leven, zaken die dan via een tombola onder de leden werden verloot.
In 1905 voerden ook de Liberalen dit gebruik in.
Het is eerst in december 1921 dat ik een verwijzing vond naar het plaatsen van een kerstboom in een burgerlijke woonplaats.



Bron: aalst.courant - De Volksstem 25/12/1921

Aalsterse krijgsgevangen hadden al eerder kennis gemaakt met de traditie van het plaatsen van een kerstboom tijdens hun verplicht verblijf in Duitsland.


De Neef Leo in krijgsgevangenschap in Soltau (eigen collectie)

[Alostum]

In een onderzoek naar het gebruik van de kerstboom in Vlaanderen van het tijdschrift "Volkskunde" uit 1955 lezen we:

Een zekere F.V.E., eredirecteur M.S., 59 jaar, afkomstig uit Gent en sedert tientallen jaren verblijvende te Aalst. Hij bevestigt, dat het gebruik van de kerstboom sporadisch in onze streken gekend was vóór de eerste wereldoorlog.
"De Duitse bezetting van 1914-1918 heeft er zeker toe bijgedragen het bij ons te verspreiden, maar men vergete niet dat ook Engeland het kende. De vluchtelingen, die na de oorlog uit Engeland terugkeerden, en ze waren talrijk, hebben ongetwijfeld zeer veel, nog meer dan de Duitsers mijns inziens, bijgedragen tot het verspreiden van de kerstboom in onze gewesten. De warme innigheid van het kerstfeest hadden zij immers meegeleefd gedurende vier jaar in de familiekringen aldaar. Hier is dus een invloed uit het Oosten en een uit het Westen geweest."
F.V.E. verduidelijkt dit standpunt aan de hand van eigen wedervaren:
"In mijn ouderlijk huis, te Gent, heb ik nooit een kerstboom gezien; ook niet bij kennissen en familieleden was het gebruik gekend. Vóór de oorlog 1914-18 werd er wel een versierde denneboom opgesteld bij gelegenheid van kerstfeesten in de ene of andere Gentse vereniging. Deze feesten gingen gepaard met een tombola en de meeste loten hingen aan de boom.
Verder meldt F.V.E. nog: "Na de oorlog 1914-18 en wel sedert de geboorte van mijn zoon (Aalst, 1923) hebben wij thuis ieder jaar een kerstboom opgericht. Een grote, dikke dennetak, gestoken in een ton of emmer met aarde gevuld, ofwel genageld op twee kruisgewijs verbonden houten latten."
De versieringen werden door hem omschreven als volgt:
"Boven een ster, snuisterijen (gekleurde glazen bollen, soms appels en denappels voorstellende; glazen fluitjes, trompetjes, duifjes), watten (sneeuw), enkele brandende kaarsjes; somwijlen enige echte appels of sinaasappels, gewikkeld in zilverpapier; enkele doosjes met chokolade of sneukelgoed; met één woord de gewone versiering en meestal bazargoed, dat bewaard wordt in een speciale doos. De kerstboom blijft staan tot Driekoningen en wordt versierd daags vòòr Kerstmis".

Wie was deze F.V.E. ?

Bron: A. Van Hageland, De Kerstboom in Vlaanderen in Volkskunde - Driemaandelijks tijdschrift voor de studie van het volksleven - 1955/nr.1-2