Oorlogskroniek der stad Aalst 1914-1918

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:36 pm

Vier jaren lief en leed in de stad van Dirk Martens (1914 - 1918) toen de Duitsers ons land binnenvielen voor de eerste maal, zo omschreef A.VAN DER HEYDEN (Alfons Lodewijk Van Der Heyden is geboren op 07-09-1905 in Aalst, is overleden op 26-05-1987 in Aalst, Oudstrijder 1940-1945, woonde Moorselbaan 80, Aalst. Beroep; onderwijzer, stadsarchivaris, Ere-stadsarchivaris van de stad Aalst), zijn in 1984 uitgegeven werk over Aalst tijdens 1914-1918 zoals hij het beleefde.
In zijn voorwoord schreef hij:
De lezer van dit boekje zal zich allicht volgende vraag stellen : Waarom verschijnt dit werkje over de oorlog 14-18 pas nu, nadat het boek "De Tweede Maal" reeds geruime tijd is verschenen. Och kom, W.O. II beleefden we als volwassene en W.O. I als tienjarige knaap. En de meeste mensen die de W.O. I beleefden zijn er niet meer om er over te vertellen...
We zijn heden 1984 en dus is het juist 70 jaar geleden toen die verschrikkelijke oorlog uitbrak.
Dat is al n' eerste reden om de Aalstenaars aan die feiten te herinneren, vooraleer alles totaal uit het geheugen wordt uitgewist.
Een tweede reden van deze late verschijning van dit boek, is het feit dat vele op schrift gestelde nota's nopens die oorlog gedurende tientallen jaren waren zoekgeraakt en slechts gedeeltelijk zijn teruggevonden.
Vooreerst willen we ook 'n bekentenis doen: op sommige bladzijden zal de lezer het relaas van feiten vinden, die ook beschreven zijn in het werk van P. Van Nuffel (De Duitschers in Aalst). Dat kan men ons niet ten kwade duiden want iedereen weet dat geschiedenisfeiten soms in tientallen boeken worden beschreven, maar met de nuances gedikteerd door politieke of zedelijke opinies aan de auteurs.
Wat P. Van Nuffel betreft, zijn werk "De Duitschers in Aalst", verschenen in 1921, geeft waarheidsgetrouw vele feiten weer die zich in Aalst gedurende de eerste W.O. hebben voorgedaan. Oude mensen kunnen dit bevestigen, maar in 1920 dierf noch mocht P. Van Nuffel schrijven over alles wat hij gehoord, gezien of meegemaakt had. Dat heeft hij ons persoonlijk verklaard tijdens de lange gesprekken die wij met hem persoonlijk hadden. Maar wij kunnen ons meer vrijheid veroorloven. Als jonge rakker hebben we persoonlijk honderden feiten zelf aangetekend. En die teruggevonden aantekeningen (van vòòr 70 jaren !) bieden we nu aan onze stadsgenoten aan, ter aanvulling van het werk van mijn voorganger de Heer P. Van Nuffel. Daarnaast voegen we een kleine lijst van enkele merkwaardige gebeurtenissen, die, buiten de geschiedenis van Aalst om, hun invloed hebben gehad op het verloop van de "Grote Oorlog".
Maar, zoals in het boek "De Tweede Maal" willen we ons weer houden aan het chronologisch maar objectief weergeven van de feiten, zonder commentaar. We hebben niet het inzicht na zovele jaren haat of wraakgevoelens weer op te wekken. In deze tijd zijn immers deze gevoelens al genoeg, wereldwijd verspreid met alle gevolgen vandien, dat we er zouden aan denken nog over feiten van vóór 70 jaren, politieke of andere standpunten in te nemen. De lezer zal ook moeten begrijpen dat de visie van zeer jonge lieden verschilt van deze van oudere generaties.
In alle geval, we bieden deze jeugdherinneringen aan onze stadsgenoten aan in de overtuiging dat men ons goed inzicht zou begrijpen.

A. VAN DER HEYDEN

Ik zal proberen van dag per dag zijn herinneringen aan te brengen en eventueel aan te vullen zodat we ons min of meer kunnen voorstellen hoe Aalst de Grote Oorlog beleefde.

JAAR 1914

Ik was nog een knaap en vrij van alle zorgen,
Verzot op spel, in klucht en poetsen sterk,
Toen vader mij op zekere goeie morgen .......
Oh ! die jeugdjaren ! Jaren zonder zorgen, jaren van lach en spel, wandelen, vertellen, boeken verslinden van Robinson Crusoë, de spannende reisverhalen van Jules Verne, de Vrolijke Daden van Keizer Karel enz... . Op de speelplaats onzer school buitelden we over onze kop, liepen in slingerrijen, deden aan handenklappen, schieten met de marbols, lopen met de draaitop, koersten met de reep, deden aan mutske werpen, dobbelden om gedroogde pruimen of kersestenen, deden aan "haagje over" …. Och, dit alles is meer dan 70 jaar geleden en vergeten.
Ik woonde in 'n werkmansbuurt, een van de properste en kalmste van die tijd. Er woonde de schoenmaker Toonen, de schrijnwerker F.B. met zijn vervaarlijke "moestache", de kuiper die op de "bijgang" tonnen aaneen bonkte, Sooi den beenhouwer met zijn vieze Isabelle en meer anderen, die reeds lang ter ziele zijn gegaan.
Van mijn thuis herinner ik me nog de zwartglimmende Leuvense stoof waar in de vierkanten van het onderstel gegoten figuren waren ingewerkt. En op de glimmende bovenkant van de stoofstoel zetten we zo graag onze voetjes, de armen om de opgetrokken knieën geslagen. Een houding die we steeds aannamen wanneer "onze pa" aan het vertellen was, vertellingen waarvan wij als kinderen geen woordje wilden missen. Het was zo heerlijk tijdens de winter rond dit roodgloeiend stoofke, waar vader regelmatig een schop nat gruis op goot. Ik zie nog rond die stoof het in krullen gestrooide zand dat moeder regelmatig kocht van "Wantje" de zandman, aan 3 cens voor `n emmerke. Wantje reed met 'n krakend "kerreke", waarmee hij zich ging bevoorraden in het groot zandmagazijn aan de "Zwarte Hoek". Hij trok zelf zijn karretje met zijn hangzeel om de schouders, want hij kon zich zelfs nog geen hond kopen om te helpen trekken !(Die goeie ouwe tijd, zoals men nu zegt !).
Mijn pa was in de wijk zeer goed bekend en was dagelijks op de baan om in het onderhoud van zijn negen kinderen te kunnen voorzien (toelage voor kindergeld ... onbekend !).
Hij was herbergier, deed onder oude en nieuwe metalen, verkocht kolen met een "motje", 'n emmer of nen zak, zocht in de drukkerijen de papieroverschotten op ... .
Als vader 's avonds thuis kwam, hielpen we zo graag om de nestels van zijn schoenen los te maken en zijn schoenen uit te trekken want wij hoorden hem steeds spreken van de verre afstanden die hij te voet op een dag had afgelegd.
'N fiets heeft de man nooit bezeten (die kostte toen 100 fr.) en auto's waren nog raar als de witte mussen, maar, over z'n nederige afkomst schaam ik me niet want hij stond bekend als een rechtschapen en eerlijk man, van vreemde mensen geacht en van zijn kinderen bemind. Als jongeling had hij de lessen gevolgd in het "groot college", sprak vloeiend Frans, kon verbazend goed rekenen en in zijn vrije tijd zat hij steeds gebogen over aardrijkskundige en geschiedkundige werken.
In de bewaarschool op de Moorselbaan zat ik ook 'n jaartje bij zuster Rachel, het braafste en liefste zusterke ter wereld, van alle kinderen en ouders bemind. Ik leerde er stukjes stof plukken en papierkens plakken. Maar als we niet braaf waren stak ze ons in 'n grote kast, maar we kregen n' bankje mee om er op te zitten. Dat zusterke heeft 'n zeer hoge ouderdom bereikt en na haar dood werd ze nog jarenlang in onze gesprekken vernoemd.
Na m’n stage in de bewaarschool vertrok ik naar de lagere school op de Moorselbaan. De schoonste jaren van mijn leven zou ik er schoollopen. De directeur, Mr. P. Zwaaide er de scepter. We noemden hem niet directeur, maar wel kortaf: “den drikker”. Hij was een streng uitziend man met ‘n vervaarlijke snor die ons ontzag inboezemde, maar hij was zeer ziekelijk en had ‘n lastig huishouden. We wisten ook dat hij een goed hart had.
Zijn grootste doel was : de kinderen leren schoon schrijven... . Daar legde hij de nadruk op; doen de huidige "meesters" of "leraren" dat nu nog ? Onze meesters hadden allen hun bijnaam : den otter, versnoft, 't pisserken, den bol, de vos enz... . Van allen heb ik hun regel op mijn kneukels gevoeld, of slagen gekregen op mijn achterwerk, 't is hun al lang vergeven.
In de klas ging mijn voorkeur naar het opstel, geschiedenis, aardrijkskunde, zang en deklamatie. Zoals alle anderen heb ik uren zitten krasselen met 'n griffel op 'n blauwe schaliënlei, later vervangen door kartonnen. De schaliënlei droegen we 's zaterdags mee naar huis om de houten omlijsting met zorg af te schrobben en te wassen.
Als we onze cathechismus niet goed konden aframmelen, werden we veelal naar huis gestuurd om ze beter te leren. Maar naar huis gingen we niet : we verkozen daarvoor de verbindingswegel met hagen afgeboord en die van de Moorselbaan naar de Groenstraat liep. Vandaar dat die wegel in de volksmond bekend stond als het cathechismusstretjen. Het verdween na de oorlog 14-18.
In onze omgeving woonden geen "rijke mensen". Het was ’n werkmansbuurt met hier en daar een winkel tussenin. Herbergen ofte "staminees" waren er genoeg : zes op 'n afstand van 200 meter. De kinderen hadden smokkelwinkels : Mank Jefken, Melleken, Treze Krol, Marieken... . Als we de rijen werkmanshuizen passeerden snoven we steeds op de middag dezelfde geur op, "erremensenreuk", want er werd niet veel meer gereedgemaakt dan "pellepatatten" met haring (de haring was toen het biefstuk van de arme mensen), mosselen, friet of onwelriekende soep. Als ik daaraan terugdenk zal ik nooit kunnen zeggen: "die goeie ouwe tijd !". Het was de tijd van hard werken en weinig verdienen. 's Morgens van vòòr 7 uur hoorde men mannen en vrouwen met hun houten blokken ofte kloefen over de straat klepperen naar de fabrieken toe, geluiden waartussen zich het bonkig stappen voegde van de werklieden die reeds te voet van Moorsel of Baardegem kwamen om in Aalst de trein te nemen die hen naar Brussel zou voeren, waar ze werkzaam waren.
Maar wij kinderen interesseerden ons alleen aan ons speelgebied, de Molenbeek en de grachten in de Bergemeersen, de hogen berm (spoorwegbrug aan de Brusselse steenweg), het fonteinen- en gasthuisbos, de draaiput, de groenebeek, het kerkplein. Onze spelen waren marbollen schieten, putje wrijven, mutsenspel, kersestenen spel, boomken schieten, repen ... . In de hete zomerdagen liepen de meeste jongens uit ons buurt pletsbarrevoets (moeder mocht dan wat minder kousen stoppen) en trokken we naar de draaiput om er te zwemmen of zelfs alleen om er te ploeteren. Ons klederen legden we op de boord van de beek en ons zwemkostuum bestond eenvoudig uit 'n simpel zakdoekje om de lenden, opgehouden door 'n koordje of ne "rekker".
De meeste geburen kenden we enkel met hun bijnaam : Kamiel van Dienekes of "De Groene Doktoer" (omdat hij een gekende daensist was), luie Sus, Soo Brack, bediende in de reizigersstatie, (van wie eigenaardige verhalen de ronde deden), Dikke Lommen, Soo de Kuiper, Soo Stuiver, Mie Pelle, Toontje Boone, Jan Git, Den Doven, De Stinker enz... .
Toen ik 6 jaar was, kreeg ik één cent zakgeld (goed voor 3 suikerbollen bij Melleken) maar toen de oorlog uitbrak kreeg ik reeds 5 cent (2 ½ cent voor de cinema "Flora", 50 meter verder in de straat, en 2 ½ cent om "op te doen"). Bij die wekelijkse ontvangst kwamen er soms nog 'n paar centen bij van de studenten van het groot college die wekelijks voor onze woning passeerden op weg naar den hof van 't groot college, achter de grot van Mijlbeke, waar ze gingen voetballen en zwemmen. In de straat liepen we achter hen aan, en dan gooiden ze dikwijls enkele centen naar ons toe (het waren toch enkel "rijkemensen kinderen"..) wat als gevolg had dat we ons doodvochten om ons deel te kunnen bemachtigen... . Dit is zowat een beeld (maar nog zeer onvolledig) van ons kinderleven op de vooravond van de oorlog die in augustus 1914 zou uitbarsten, en waarvan ik zovele feiten zelf heb doorgemaakt, horen vertellen of gelezen in dagbladen en boeken. Ikzelf tekende alle gebeurtenissen op, op kleine blaadjes of op 'n groot schrijfboek van m'n pa gekregen.
Helaas ! daarvan is er veel verloren gegaan in de loop der latere jaren - maar genoeg herinneringen zijn me toch overgebleven, die ik meende niet te mogen onthouden aan mijn nazaten (familieleden of stadsgenoten).
De laatste dagen van Juli was het zelfs aan ons, kinderen, opgevallen dat er 'n merkelijke onrust bij de bevolking te bespeuren was. Bijzonder 's avonds nadat mannen en vrouwen van de fabrieken of burelen waren teruggekeerd en hun avondmaal hadden genoten, nam de straat 'n gans ander uitzicht. De meeste mensen kwamen op straat staan, om in groepjes (wij wisten niet wat) besprekingen te houden. Wij waren steeds gewoon geweest de mensen te zien zitten, elk aan zijn deur, op de dorpel, 'n bankje of 'n klein stoeltje. Hier en daar n' stelletje kaarters die van niemand of iets nota namen. Maar toen bij toeval er 'n auto passeerde (zeer raar !), toen kreeg hij heel en al aandacht, bijzonder als er militairen in zaten.
Onze nieuwsgierigheid was gaande gemaakt en we wilden weten waarover die gesprekken gingen; toen hoorden we dat er steeds gesproken werd over oorlog, soldaten, mobilisatie of binnenroepen van soldaten, maar onze aandacht ging steeds naar iets anders : de grote vakantie die we op 1 Augustus kregen, wat ons op voorhand zielsgelukkig maakte. We zongen dan maar steeds opnieuw :
Ho ! Ho ! Wat is vakantie blij
Voor de jonge snaken
Die ontlast dan zijn en vrij
Om plezier te maken.

Na het vlijtig werken, rust,
Rust na 't neerstig zwoegen,
Dat geeft waren hartelust,
Waar en rein genoegen !

Lopen nu door veld en bos,
Stoeien door de dreven,
Rollen, bollen over 't mos,
Ei, wat lustig leven !

Anderen zongen dan ook uit volle borst :

Boeken toe, en boeken weg,
Lustig nu naar buiten,
Lopen nu langs haag en heg,
Waar de vogels fluiten !

In onze gebuurte waren er geen mensen die een dagblad kochten, behalve mijn vader die steeds "De Volksstem" las en dagelijks "Het Nieuws van den Dag" (genoemd het blad van de gebroken armen en benen).
Dienekens Kamiel die geweldig Daensgezind was, kocht natuurlijk "De Werkman" van Pie Donjs die zo schoon de samenspraken kon beschrijven van Sabine en Clara, of van Melleken en Siska, en die de arme mensen zo zeer verdedigde in schrift en woord, te Aalst of Brussel; Toonen, de schoenmaker was ne "vrie" groten socialist, die zelfs aan de deur kwam zijn ' "Vooruit" lezen en ze zelfs niet wegstak als er ne pastoor of onderpastoor vóór hem passeerde. Toonen deed zelfs nog meer : als hij bijtijds ne pastoor zag afkomen, stond hij recht en greep naar de ijzeren klink van zijn voordeur want hij was rotsvast overtuigd dat die zwarte rokken hem anders ne loer zouden hebben gedraaid; maar anders 'n zeer brave man die buiten zijn slagwoord "sakkerdjie" geen enkele vloek uitsprak.
Op 't fort (Koer Backaert) konden ze meer en beter : daar kwamen soms de "godverdommes" en de "miljarde nondedjuus" zo maar vanuit het stretje de Moorselbaan opgerold ... . Maar, ziet ge, daar woonde alleen "erreme soert". Vechters en zuipers... vroeg in het leven gekraakt door armoede, honger en koude, die steeds hun deel waren geweest. En dat ze dikwijls zat over de straat waggelden, was niet door het feit dat ze overmatig jenever hadden gedronken, maar wel omdat ze met 'n paar druppels in hun ondervoed lichaam niet de weerslag ervan konden te boven komen.
Maar spreken we eerst voort over het gazetten lezen !
Mijn vader, ziet ge, had jaren school gelopen bij de Jezuiten in de Pontstraat, had er zijn meeste lessen in het Frans gekregen en kon wel bogen op een stevige intellectuele ondergrond. Zo kwam het dus dat hij 's avonds met zijn gazetten buitenkwam, en het nieuws voorlas aan de geburen die om hem kwamen staan, stil luisterend naar het relaas der laatste nieuwsberichten (zo wisten we zeer rap dat op 28 juli '14, Oostenrijk - Hongarije de oorlog had verklaard aan Servië). De meeste toehoorders wi.sten natuurlijk niet waar Oostenrijk - Hongarije of Servië lag, maar dan zond mijn vader me naar binnen om daar zijn grote "Wereldatlas" te halen, en liet hij die open rondgaan bij de mensen... .
We hadden ook geluk dat we naast de ingangsdeur van ons huis 'n gaslantaarn hadden gekregen, wat de lezing der dagbladen vergemakkelijkte, aan die gaslantaarn was wel n' kleine historie verbonden, die ik eigenlijk nu nog niet zou mogen verklappen : namelijk die moest feitelijk een drietal huizen verder geplaatst worden, maar mijn vader die het belang inzag dat de inrit van zijn grote poort goed verlicht was - en meteen de ingang van zijn staminee - had de conducteur van de gasmaatschappij 10 of 15 frank in de handen gestopt en daarbij nog eens goed getrakteerd. Zodus kwam de lantaarn op de plaats door mijn vader gewenst, en hij had tevens bewezen dat hij niet "voor niet" bij de Jezuïten school had gelopen.

JULI 31 (VRIJDAG)
Vader komt uit de stad met de tijding dat aan de "Grote Post" en aan alle banken de mensen in lange rij-en staan aan te schuiven om hun geld van hun rekeningen op te vragen. Het binnenroepen der "klassen" had voor 'n geweldige paniek gezorgd.

AUGUSTUS 1
In alle dagbladen staat het bericht dat Duitsland aan Rusland de oorlog had verklaard; reden: Duitsland kon niet toezien op het feit dat Servië (reeds in oorlog met Oostenrijk - Hongarije) door Rusland wierd geholpen. De burgemeester van Aalst beveelt dat alle pompiers in de politiediensten worden ingeschakeld voor de nachtdiensten; men vreest reeds voor meer diefstallen.
Op de zaterdagse markt is driemaal meer volk als naar gewoonte, want ongeruste huismoeders beginnen reeds te hamsteren, temeer daar het wit brood bij de bakkers van vandaag af een "halfken" of één centiem is opgeslagen en ook andere voedingswaren worden reeds duurder. Maar moeder brengt toch voor al haar kinderen onze gewone krentenkoek van de markt mee.... en dat maakte ons gelukkig,... .


wordt vervolgd

mvg. Alostum

Deze kroniek kun je ook volgen op http://forumeerstewereldoorlog.nl/posti ... e&p=231016

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:38 pm

A.Van der Heyden:
AUGUSTUS 2 (ZONDAG)
Op de markt, rond 5 uur zien de mensen 'n eigenaardig konvooi uit de Kerkstraat aankomen. Een doodgewone wagen gemend door "Cazze de Smet"(1) en door 4 gendarmes te paard vergezeld. De vracht is door een groot zeildoek aan de blikken van de toeschouwers onttrokken. Het geheim is rap gekend : de vracht bestond uit 'n aantal zakken met geld (2) gevuld, die van Brussel uit van de nationale bank van België naar het agentschap van Aalst, werd overgebracht. Dit geld zou van maandagmorgen worden uitbetaald aan de burgers die hun spaarcenten kwamen ophalen.


(1) Casimier De Smedt
(2) In de zakken zat 200.000 frank in vijffrankstukken, s'avonds kwam er ook nog een voertuig toe met 100.000 frank in goudstukken.


wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:41 pm

A.Van der Heyden:
AUGUSTUS 3 (MAANDAG)
De tijding komt toe dat Duitsland aan Frankrijk de oorlog heeft verklaard. Terstond wordt de bewaking der banken verscherpt alsook de bewaking der statie door de burgerwacht. Nochtans gaat het vervoer van reizigers en goederen met de treinen normaal verder. Aan de bruggen komen er schildwachten - de kinema's krijgen bevel hun deuren te sluiten. De "belleman" roept in de straten dat alle telefoontoestellen (er waren er toen nog niet veel) moesten worden ingeleverd, behalve deze door de officiële diensten gebruikt. De burgers van Duitse afkomst dienen binnen te blijven. Ondertussen verneemt men ook dat de Duitsers reeds in het Groot Hertogdom Luxemburg zijn binnengevallen …. Het hamsteren neemt van uur tot uur toe en het stadsbestuur gaat over tot de stichting van een hulpkomiteit voor de gewone behoeftigen.
Nu begrepen de mensen allemaal de agitatie op de Stadhuis, de zenuwachtige stemming bij de politie en gendarmerie; men spreekt nu ook veel over de Duitse spionnen die, naar het scheen, hier en daar waren opgemerkt en waarop 'n jacht werd ingezet.
De kommandant Thiry, die in onze gebuurte woonde, keerde nu elke dag naar huis, met 'n revolver aan zijn zijde... . Ik noteerde alles vlijtig op mijn "speciaal" schrijfboek. Ik kwam dan ook te weten dat de mobilisatie reeds op 1 augustus was afgekondigd en dat er sprake was van opeisingen der paarden, aanslaan van gewone voertuigen en de auto's in bezit van enkele begoede Aalstenaars. Bij de bakkers kostte het brood weer 'n centiem meer en de aardappelen hetzelfde bedrag.
Ondertussen zien we steeds meer en meer gemobiliseerden de weg naar de statie inslaan, dragende 'n valies of pakzak. Schreiende vrouwen en kinderen vergezellen hen tot aan het station en wuifden de vertrekkende treinen na.
Een gemobiliseerde uit onze gebuurte (Cola) riep bij zijn verrek naar de statie, mijn vader lachend toe :"Als we geen kogels meer hebben om naar de Duitsers te schieten, zullen we er met "patatten" naar smijten !


wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:43 pm

A. Van der Heyden:
AUGUSTUS 4
De verwachte fatale tijding is toegekomen: zonder formele oorlogsverklaring zijn de Duitsers ons land binnengevallen, en de grensgevechten begonnen. Reactie bij de woedende bevolking. Vele Aalsterse jongelingen, niet gemobiliseerd gaan zich als vrijwilligers aanmelden. In Brussel is het aantal jongelingen (1) die zich op de aanwervingsburelen aanmelden, zo groot dat 'n aantal, het aanschuiven moe, naar Aalst komen om zich te laten inschrijven. Op 3-4 dagen tijd, hebben zich in het gehele land reeds meer dan 30.000 vrijwilligers bij de legeroverheden aangeboden... .
In de pupillenschool worden de pupillen (in de volksmond: de kleine soldaatjes !) weggestuurd. Die van meer dan 16 jaar worden bij het leger ingedeeld, deze van minder dan 16 jaar, worden naar huis gezonden.
Ondertussen wordt de burgerwacht "Garde civique" met vrijwilligers versterkt voor de bewaking van het station, de denderbruggen en de banken. Aan de banken is het werkelijk een bestorming geworden. Er zijn mensen die al vanaf 5 uur in de morgen in de rij gaan staan. De politie gaat de in beslag genomen toestellen ophalen en de "belleman" kondigt aan dat de duivenmelkers hun diertjes niet meer mogen laten uitvliegen. Voor alle eetwarenwinkels vormen zich rijen mensen om voorraden te kopen. Wie dringend steun nodig heeft mag zich op het stadhuis gaan aanbieden.
Kolonel Thiry vertrekt naar het leger en notaris Karel De Vis wordt luitenantkolonel van de burgerwacht benoemd. Op deze dag zijn 200 vrijwilligers zich komen aangeven om ons leger te vervoegen. Ik zie de opgeëiste voertuigen (wagens en auto's) alsmede de aangeslagen paarden in stoet vertrekken langs de Moorselbaan naar onbekende bestemmingen. Verder wordt in Aalst de heksenjacht naar echte (maar meest vermeende) spionnen voortgezet . We zijn getuige als al het struikgewas op de “spoorwegbergen” aan de Nijverheidsstraat verder tot de laatste twijg door de burgerwacht en pompiers wordt weggehakt, .... zonder resultaat ! (2) Boeren die naar de stad kwamen vertelden aan de mensen dat ze zich herinnerden, hoe de laatste maanden Duitse leurders hun gemeenten afliepen om zeisen en pikken aan spotgoede prijzen te verkopen... De oogst was in 't zicht, dus de meest geschikte tijd om onopvallend dorpen en landerijen te doorkruisen. Het is best mogelijk dat dit wel degelijk spionnen waren. In Aalst worden vanaf deze dag bedevaarten ingericht naar de verschillende bedehuizen der stad, maar bijzonder naar de grot van O.L.Vrouw in de Langestraat op Mijlbeek.
Luidop biddend volgden de groepen elkaar op, voorafgegaan door de parochiepriesters, maar wij kinderen, begrepen nog niet goed wat er allemaal gaande was en profiteerden enkel volop van onze vrolijke vakantietijd, en waren verder er steeds op uit van te gaan kijken waar er "iets te doen was", bijvoorbeeld aan de statie, Dender, of in de gebuurte !
Tegen de avond worden enkele vreemdelingen aangehouden door de politie, op aanwijzing van de burgers die ze voor spionnen aanzien. Sommigen zijn reeds mishandeld en moeten door de politie (3) beschermd worden. Ik weet niet wat van hen is geworden, maar zeker was het dat de Duitse burgers te Aalst werkzaam in ateliers of fabrieken, zich moesten ter beschikking houden van de overheid en verbod kregen hun huizen te verlaten. We vernemen ook dat reeds verscheidene rijke Aalstenaars, met boten van de Red Star Line (compagnie van passagiersschepen) naar Engeland of Amerika zijn vertrokken. Anderen schijnen reeds naar Frankrijk te zijn gevlucht, maar wie deze personen waren, konden we niet vernemen.
Zeker was het nochtans dat de ongerustheid bij de bevolking ernstig toenam, niettegenstaande de Belgische pers overwinningen der Belgische soldaten verkondigde.


(1) Aan hun hoofd stond de jonge graaf de Meeüs
(2) Aan de viaduct aan de Brusselsesteenweg zouden vijf vreemdelingen gezien zijn die aantekeningen maakten
(3) Tengevolge de mobilisatie was de getalsterkte van de politie van 34 man gedaald naar 20. Ze kregen de hulp van 56 brandweermannen die met hen de nachtdienst deden.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:51 pm

A. Van der Heyden:
AUGUSTUS 5 (1)
Tot op heden hebben zich te Aalst reeds meer dan 100 vrijwilligers (2)voor het leger aangemeld.


(1) Niet minder dan 179 opgeëiste auto's reden door Aalst richting Vilvoorde. Van alle kanten kwam de bevolking de voorbijrijdende soldaten allerlei toewerpen, weldra lagen de auto's vol met brood, fruit, kaas, worst, gebak en drank, men zag zelfs een hesp gooien. Het volk juichte Leve België ! Leve België ! Leve het volk van Aalst ! Weg met de Duitsers! Leve het leger !
In de avonduitgave van de kranten stonden de eerste verslagen over de gevechten rond Luik. In de volkswijken las men de artikels luidop en de omstaanders luisterden aandachtig hoe het derde legerkorps met generaal Leman aan het hoofd de Duitsers te Luik de weg versperden.
(2) waaronder enkel 40-jarigen, vaders en behorende tot de voornaamste familiën van de stad:
- Emiel Van Der Gucht (° Leuven 22-1-1876, oud-onderofficier van de schutterij, secretaris van de Katholieke Werkmanskring) vervoegde zijn regiment te Tienen.
- Florimond Van Cleemput (° St.Gillis-Waas 19-2-1882, onderwijzer)
- G. Van Neste (onderwijzer)
- Natalis Heyndrickx (° Lebbeke 12-11-1884, onderwijzer)
- Antoon Eeman (° Aalst 30-10-1895, zoon van Kamiel Eeman)
- Petrus Emiel Ghijsbrecht (° Aalst 13-9-1895, eerste verminkte van de Aalsterse vrijwilligers)
- J. Aerts (zoon van de bestuurder der Middelbare Staatsschool)
- dokter Ernest Truyens (° Berendrecht 25-4-1884)
- J. Goethals (16-jarige zoon van de overleden stadsbouwkundige)
- J. Rubbens (oudste zoon van dr. Rubbens uit Lede, die pas de Rhetorica, in het st.Jozefscollege had verlaten)
- Edw. de Schaepdryver (zijn broer was in de militaire school, zoons van de advokaat Raymond de Schaepdryver)
- Henri Moens-de Clippele
- Ferdinand Calewaert
- Willy Breckpot (° Aalst 13-5-1889)
- Alfons Meert (° Aalst 18-8-1895)
- Jules en Edmond Blanckaert (° Aalst 27-2-1898)
- Jozef Van Lierde (° Aalst 10-11-1889)
- Emiel Van Overstraeten
- Marcel De Vos (° Aalst 3-3-1894, die zijn broer-onderofficier Zenon ging vervoegen)
- Theophiel Praet (° Aalst 11-5-1889, kunstschilder)
- de gebroeders Van der Meerssche
- Ferdinand De Gheest (° Aalst 9-2-1889, kandidaat notaris)
- Jules Delafortrie (schoonzoon van Pieter Daens)
- dokter Eduard Heffinck (° Kruishoutem 19-11-1883)
- dokter Van de Maele
- dokter Boeykens
- de eerwaarde Paters Prior en Novicemeester van de Benediktijnerabdij van Affligem
- verscheidene jonge seminaristen, priesters, Capucienen, studenten van het St.Jozefcollege, enz...

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:52 pm

Tot de eerste slachtoffers behoorden volgende Aalsterse soldaten:

Frans Lauwers († Luik 04-08-1914 )

Leopold Cornelis († Ougrée 05-08-1914)


Philemon Sterck († Ougrée 05-08-1914)


Adolf Maes († Wandre 06-08-1914)


Albert Schollaert, soldaat 9e Linie (° Aalst 05-04-1893 en † Boncelles 06-08-1914)


Frans Van den Bergh, soldaat 9e Linie († Luik 06-08-1914) om 3 uur ’s morgens schreef hij nog in een brief dat “het een plezier was om de Duitschers te zien neertuimelen”, ze gingen zelfs nog weddenschappen aan voor een “bocksken” (bier), om het meest vijanden neer te leggen. Twee uur later doorstond het 9e Linieregiment een zware aanval van de Duitse ruiterij, gebeurde ergens tussen de Vesder en de Maas, en Frans bekwam er zware verwondingen, zo zwaar dat hij kort daarna er aan overleed.


P. De Zutter, soldaat 9e Linie († Ougrée 06-08-1914)

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:54 pm

A. Van der Heyden:
AUGUSTUS 7
De eerste Duitse burgers krijgen toelating om naar hun vaderland te vertrekken. Deze uittocht zal gedurende een week duren tot de meesten op 13 augustus zijn vertrokken. Toch hebben sommigen toelating gekregen om in Aalst te blijven.(1)
Er was immers nog geen officieel bevel tot uitdrijving toegekomen bij de burgemeester.

(1) Er verbleven volgens de volkstelling van 1910 te Aalst 129 Duitsers, 53 Fransen, 50 Nederlanders, 21 Engelsen, 7 Oostenrijkers en 3 Italianen.

Drie Duitsers werden als spion aangehouden (Müller, Drünhausen en Holkott)
De Duitse onderdanen werden op 10 augustus verzameld op het Landhuis en vandaar onder politie begeleiding overgebracht naar het station en op een trein (2de klasse) geplaatst richting "heimat".

Ondertussen was Italë overgegaan tot een volledige mobilisatie en kregen de enige Italiaanse onderdanen die te Aalst verbleven op 7 augustus bevel om via Frankrijk naar hun vaderland te vertrekken.
Ze waren hierover erg enthousiast en riepen "Eviva ! Naar Triest ! Naar Triest !"

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 04:56 pm

A. Van der Heyden:
AUGUSTUS 9
In Aalst komt de tijding dat reeds een Aalsters soldaat tegen Luik was gesneuveld, het ging om een zekere Frans Van Den Berghe. 's Anderendaags reeds wordt in de St. Martinuskerk een rouwdienst gecelebreerd die wel door 1.500 mensen werd bijgewoond.

Petrus Van Nuffel schreef in "De Duitschers in Aalst": "Het was een schoone Zondag, met zonne en weelde in de lucht. De beiaard van het slank Belfort zong een hooglied, eene kantiek vol zoete melodij. De Groote Markt, het aloude forum der voormalige Keizerlijke vesting, was met een bonte menigte vervuld, grijsaards, werklieden, burgers, bloedjong volk met brandende asems, met oogen vol vier en hijgende borsten vol drift: meisjes met snoezige smoeltjes, in rooden kollebloei. Aan den gevel van het Landhuis worden de vlaggen der bondgenooten geheschen; de beiaardier speelt een forsige Vlaamsche Leeuw, en 't volk in vervoering, juicht mee: De legerbenden sneven, een volk zal niet vergaan!

Egidius Meersman († Ougrée 08-08-1914)


wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 10 Mei 2010 05:00 pm

A. Van der Heyden:
AUGUSTUS 10 TOT 14
De paniekerige stemming in de stad is een beetje geluwd. Aan de banken en postburelen gaat het er wat rustiger toe; er worden minder spionnen gesignaleerd en de bevoorrading komt vlotter op gang. Maar de schildwachten blijven de wacht houden, zoals vanaf de eerste dagen.
En zo kwam het, dat niettegenstaande de beroering en ongerustheid bij de bevolking, er feiten voorvielen die de gelegenheid gaven tot hartelijk lachen. Het volgende feit dat we persoonlijk meebeleefden, kan zulks illustreren: 't was in augustus, de eerste dagen na het uitbreken van de oorlog. In onze gebuurte woonde een weduwe van ongeveer 50 jaar. Ze scheen afkomstig te zijn uit West-Vlaanderen, aan haar taal toch te horen; 'n echt folkloristisch model. Omdat ze zo'n blinkend zwart hoofdhaar had, beweerde mijn moeder en andere vrouwen dat het haar van H.T. geverfd was ... nu, deze vrouw werkte bij een Brusselse firma die gespecialiseerd was in het versieren met pluimen van vrouwenhoeden. Ze was één der pendelaarsters die alle dagen 's morgens naar Brussel vertrok en in de late 'namiddag uit Brussel terugkeerde. Het scheen dat H. in die firma te Brussel bekend stond als een der beste werksters en dat zij soms de hoeden van Koningin Elisabeth eigenhandig mocht afwerken. Zo beweerde ze toch en iedereen geloofde het.
Nu, H. bracht alle dagen het laatste nieuws mee uit de hoofdstad. In die dagen, en gezien het uiterst mooie weer, stonden de mensen na hun dagtaak op straat in groepjes de laatste gebeurtenissen te bespreken, ook nieuwsgierig afwachtend wat voor nieuws vrouw H. uit Brussel zou meebrengen. Want voor ieder groepje had ze een en ander te vertellen, onderstreept met veel gebaren... .
Vrijdag 14 augustus '14 was het een broeiend hete dag geweest. Vele mensen staan op de straat in hun deuringang of komen luisteren naar de dagelijkse voorlezing van mijn vader uit zijn dagbladen... Plots ziet men H. aan het einde van de straat opdagen. Ze nadert met veel gebaren. Dus... veel nieuws op komst... . Voorzeker hebben de Duitsers weeral veel slaag gehad en zijn ver achteruit gedreven... . Voor ons huis wacht men met spanning tot Henriette genaderd is.
Op de vraag van een gebuur wat Henriette voor nieuws heeft, antwoordt ze met schelle stem: "Mensen, goed nieuws ! Morgen op O.L.Vrouwendag (Half Oogst) is de oorlog gedaan. O.L.Vrouwken heeft het zelf gezeid... . En 't zal just zijn, just, zeker just." Daarmee stapte ze haastig door, om verder de blijde mare te verkondigen. De mensen glimlachten - ze kenden vrouwe H. en haar doening... .


wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 11 Mei 2010 08:03 am

Aalstenaar Jan Baptist De Wulf is overleden op 12-08-1914 in Namen.

wordt vervolgd

mvg. Alostum