Oorlogskroniek der stad Aalst 1914-1918

[Alostum]

Geplaatst: 22 Mei 2010 01:02 pm

Overleden

Leo Deshommes. Leo is overleden op 11-12-1915 in Le Havre.
Verdere gegevens ontbreken nog.

en

Frans Verbeiren, geboren op 10-06-1882 in Aalst. Frans is overleden op 11-12-1915 in Le Havre, 33 jaar oud. Hij is begraven op 14-12-1915 in Le Havre, St.Marie.
Notitie bij Frans: klas.Mil.1902
Zoon van Hypoliet en Joanna Van den Brempt
Woonde in Lebbeke, echtgenoot van Irma Buyle.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 22 Mei 2010 01:03 pm

Petrus Van Nuffel:
De inrichting van een Spaansch-Amerikaanschen winkel, door het stedelijk Onderstands- en Voedingskomiteit besloten, had bij de neringdoeners veel beknibbeling uitgelokt. Doch er was geen uitstel meer mogelijk. Bijna door heel het bezette gedeelte van België werden dergelijke winkels, op uitdrukkelijken eisch der algemeene Voedingskommissie begonnen, en Aalst moest denzelfden weg op, wilde men onze bevoorrading niet in gevaar brengen. Het stedelijk Voedingskomiteit vergat nochtans de neringdoeners niet: in de mate van het mogelijke, aan een betamelijken prijs, stond het een deel zijner waren aan de winkeliers af, en derwijze was, voorloopig toch, een groote bekommernis geweken. Anderzijds kwam men onze medeburgers ter hulp door het stichten eener Hulpbank, ten einde geld te leenen aan den minst mogelijken intrest, aan al de bezitters van land of huis, actiën, obligatiën, spaarboekjes of andere waarden, in een woord aan de burgerij, die tijdelijk in nood of in verkort was. Ook het lot der werklieden lag onze bestuurders nauw aan het hart: de ledige gronden van de stad en van enkele bijzonderen werden tot het beplanten van veldvruchten afgestaan; de menschen, die verlangden kosteloos een stuk grond te bekomen, ten einde hetzelve te bewerken en te beplanten, werden zoo breed mogelijk ter hulp gekomen en ondersteund.
Terloops weze hier insgelijks herinnerd het aanleggen van het Park in de voormalige woestenij van het Osbroek: een uitgestrekte barre grond, herschapen in een lusttuin van betooverenden exotischen plantengroei, groot van 18 tot 19 hectaren, inbegrepen nagenoeg een hectaar water-oppervlakte; en hetwelk werk verschafte aan 15 toezichters en 650 werklieden, die, volgens de getuigenis van den ondernemer M. Frans Peynsaert, wrochtten gelijk oude terrassiers. In den loop der maand September 1915 werd er, voor het aanleggen van dit Park, 2000 frank daags aan loonen betaald. Het was op 24 Juli 1915, dat de eerste ploeg, samengesteld uit 36 manschappen, zich kloekmoedig aan het werk gesteld had. Alhoewel van 't begin November 1915 tot einde Februari 1916, dus gedurende 4 maanden, het weder altijd regenachtig bleef en de bezigheid verhinderde, was het reusachtig ontwerp in een tijdsbestek van acht maanden verwezenlijkt, en word den 29 Maart 1916 in het Park den laatsten boom geplant. Voor het delven der vijvers en het maken der grasperken had men niet minder dan 20,000 kubieke meters grond vervoerd. Er werden geplant: 3100 hoogstamboomen, in 70 soorten, 150 treurboomen, 1200 pyramideboomen, 1200 sparren, 2300 struikgewassen met afvallende bladeren, 4000 struikgewassen met aanblijvende bladeren, 28000 allerhande houtsoorten van dichte struikgewassen; in de vijvers plaatste men de volgende visschen: 15000 blieken, 4500 grondelingen, 200 goudkarpers, 500 spiegelkarpers, 500 gewone karpers, 500 galiciekarpers, 2500 leppers, 500 Ide-melanottes, 2000 regenboog-forellen, 400 goudwinden en 150 karpers van 3 tot 4 kilos. Dat het Park den Aalstenaar beviel, bewees dat het getal bezoekers op 1 Juni 1916 (O. H. Hemelvaart) beliep tot 5,626, 't zij ongeveer 1/6 der bevolking.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 22 Mei 2010 01:04 pm

"Bij het uitbreken van de oorlog was er door de famile de Bethune (1), eigenaars van het kasteel van Overham te Aalst, een hulppost van het Rode Kruis ingericht. Het zou echter voor de Duitsers dienen. Na de slag van Melle bracht men er 210 gekwetsten.
Nadien kwamen enkele voorname Duitse veldheren zich op Overham vestigen, graaf von Arnim, graaf Metternich, graaf Bismarck, Fürst Fugger von Babbenhausen uit Augsburg (2), afstammeling van een grote bankiersfamilie en geldschieters van Keizer Karel, schoonbroer van graaf Carton de Wiart. In 1917 gaf graaf Metternich hier een groot banket, waar verscheidene generaals en hoge ambtsbekleders aanwezig waren."[/i]

Bron: "De geschiedenis van een kasteel te Aalst - Overham" door Jos Ghysens en Luc De Ryck

(1) Mijn overgrootvader was op dit kasteel voerman en zijn echtgenote was er huishoudster. Zij woonden op het kasteeldomein in een dienstgebouw.

(2) Onze dochter woont en werkt in Augsburg, begin vorig jaar bezochtten we er de "Fuggerei" www.fugger.de

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 22 Mei 2010 01:05 pm

Petrus Van Nuffel:
Den Tweeden Kerstdag 1915 bleef aan de Vaart een langen trein met Duitsche soldaten stil, en op het plein zaten Landsturmers der bezetting, die op fijfers en harmonicas speelden. Twee Aalstenaars, leunend tegen de Sinte Annabrug, sloegen alles aandachtig na:
- Gisteren zes-en-twintig lange treinen, en evenveel langs Sottegem, allen naar den IJzer, naar de dood !
- De Duitsche gazetten schrijven, dat Willem de Schoft naar het Westerfront komt, en dat zijn soldaten hem den IJzer als Kerstmisgeschenk gaan aanbieden.
- 't Gaat goed. Italië valt nu Oostenrijk op den nek.
- Een Kanadeesch vlieger vernietigde te Gent een Zeppelin. (1)
- Een bataljon Duitschers werd op den rechteroever van den IJzer teruggeworpen .... Z'n kunnen der niet door.
- Ze krijgen smeer.
- Die kerels daar, aan Felix Bocqué (2), spelen uit menschelijk opzicht .... Hun kameraden krijgen klop ....
- Zoo'n volk moet er nog ontdekt worden: de deftigste van hunnen troep heeft een paard gestolen ....
- Ge moogt niet links kijken, of ge zijt in de boet; ziet ge rechts, dan hebt g'r weer een vast; lacht ge in de straat, dan krijgt ge, plus de boet, nog acht dagen Hoebeeck; zingt ge, dan jal-de-gij naar Duitschland ...
- En die gasten geven zich uit voor de vrienden der Vlamingen ! Zij die Vlaanderen, te vuur en te zwaard zetten; die het oude Leuven in vlammen hebben doen opgaan, Aarschot en Dendermonde hebben verwoest, met dezelfde gruwelijke beestachtigheid, waarmede zij Dinant hadden uitgemoord; die ons arme Vlaamsche bevolking opjagen door het zonnig land, de armen als slaven omhoog, onder de punt hunner bajonetten en de doodsbedreigingen uit hun ruwe monden …
- 'k En geef voor geen enkel van die sloebers nen halven boterham van ons slecht brood ! ...
Twee markenpikkers kwamen op hen af. Het gesprek varieert:
- Wreed hoog water: 't staat gelijk met den deksteen ....
Beide stadgenooten werden wegen spionage verulteit tot 100 mark boet.
Het krijgsveldgerecht van de 15e Etappen-Kommandantuur des 4e Legers was samengesteld uit: Rittmeister Donnevert, als voorzitter; Oberleutnant von Dobbeler; Leutnant Weifsgerber; Leutnant von Osterhausen; Feldwebel-leutnant Matthies, leden; Openbare aanklager Almenröder; Griffier-onderofficier Zimmermann, Gerechtsheer leutnant-kolonel von Kathen.

(1) De Zeppelin LZ37 die op 7 juni 1915 neerstortte te St.Amandsberg nadat hij onderschept was door een Brits vliegtuig ? of hebben ze het hier over een andere zeppelin ?

(2) Felix (De Kruk) Bocqué is geboren op 20-05-1866 in Aalst.
Woonde in de Hovenierstraat, Aalst.
Was één der eerste strijders voor het Daensisme, zijn bijnaam was "de kruk", omdat hij bij het stappen altijd zijn kruk nodig had. Over de Daensen sprak hij veel.
De Kruk trouwde met Ludovica Josephina Verbestel. Ludovica is geboren op 26-03-1866 in Aalst.

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 23 Mei 2010 10:41 am

A. Van der Heyden:
JANUARI
De bevoorrading werkte regelmatig. De bedeling der waren gebeurde dus meest in de "Amerikaanse" winkel in het Belfort, onder het algemeen toezicht van het "Voedingskomiteit". Er waren lokalen voorzien voor de bedeling van kolen, aardappelen, klederen enz... . De "Amerikaanse" winkel werd bestuurd door de heer Karel De Wolf, bijgestaan door een boekhouder, 2 kassiersters, 8 winkeldochters en 4 werklieden.
Maar kort nadien moest het personeel weer vermeerderd worden. Voor de bedelingen werd de stad verdeeld in secties (van 1 tot 14), die elk hun dag aangewezen kregen om hun waren af te halen. Er was een speciale dienst voor de soepbedeling aan de schoolkinderen, melkuitdelingen voor de kleinsten. Er was een dienst genaamd "Bescheiden Hulp" en in 't Groen Kruis gaf men dagelijks 6 à 700 eetmalen voor bedienden van banken, fabrieken enz... men kon ook het eten laten afhalen. Dan had men nog "De Werklozensteun".
Een huisgezin van 5 personen, man, vrouw en 3 kinderen, ontving als onderhoud ± 30 frank per week.
Het werk der "Aardappelschil" gaf goede uitslag. Gedroogd en gemalen kon dit produkt voor de broodnijverheid gebruikt worden.
Het werk van "Het hoekje grond" of "Werk van den Akker" gaf een totaal ander beeld aan de stad. Verder was er het werk van de "Verminkten" enz... . Er waren pakken voor de opgeëiste werklieden (maar die kregen ze niet altijd) en pakken voor de krijgsgevangenen in Duitsland (270 in aantal).

JANUARI 1
Alle mannelijke personen boven de 16 jaar komen onder toezicht van de Duitse overheid. Daartoe hadden ze een speciale dienst, genoemd "Meldeambt" te Aalst opgericht. Daar was een maandelijkse kontrole voor de mannen georganiseerd, een kontrole die de voorbode was van toekomstige opeisingen.
De zaken stonden immers zo: de meeste mannen waren zonder werk gevallen vermits meerdere fabrieken bij gebrek aan grondstoffen waren stilgevallen. Vandaar dat talrijke mannen dag in, dag uit over de straat slenterden, niet goed wetend wat met hun ledige tijd aan te vangen. Voor de rest bleven ze gedurende de winter veilig thuis en hadden enkel zorg om aan brandstof te geraken. Maar in 1914 en 1915 hadden ze daar nog niet teveel last mee gehad. En in de zomer gingen ze met massa's kijken naar de kaatswedstrijden die bijzonder te Aalst schering en inslag waren. Ze konden niet teveel klagen, vermits ze allen om een of andere reden steun trokken als werklozen, of in geld, of in natura. De Duitsers die volk te kort hadden, konden dit niet langer aanzien, temeer omdat hun oproepen om vrijwillig voor hen te werken, zelfs met goed loon, onbeantwoord bleven. Dat zouden de Duitsers niet langer toestaan en ze besloten op 't gepaste moment gedwongen opeisingen te doen... .

Petrus Van Nuffel:
De kapitalen, noodig voor de bevoorrading der gemeenten onzer streek, waren aan de lokale Komiteiten ontleend, 't zij door de gemeentebesturen, 't zij door de bijzonderste ingezetenen. De bevoorrading der stad Aalst vereischte een bedrijfskapitaal van ruim 250,000 fr. Dit kapitaal werd eerst ter beschikking van het Komiteit gesteld door het Stadsbestuur; doch in 1916 kwam eene samenwerkende maatschappij tot stand, om aan onze stad de belangrijke voorschotten terug uit te keeren en de bevoorrading der bevolking, door bijzondere inschrijvingen, te verzekeren. De winkels vermeerderden aanzienlijk en de reeds bestaande zagen hun zakencijfer steeds verhoogen: het lokaal magazijn had in den derden trimester van 1915 eene ontvangst van 162,095,74 frank aangeteekend. In het magazijn van het Belfort werd de dienst aanvankelijk gedaan door een boekhouder, twee kassiersters, acht winkeldochters en vier werklieden, maar dit getal was weldra ontoereikend. De inrichting, leiding en ontwikkeling van het magazijn waren toevertrouwd aan de bekwaamheid en toewijding van M. Karel De Wolf.

Eene andere kwaal was het Meldeambt, waar de kontroolvergaderingen plaats hadden. Van af 1 Januari 1916 werden al de mannelijke personen onder toezicht gehouden en moest men zich, den 14 Januari, ten stadhuize, voor het opstellen der naamlijsten aanbieden. 's Anderdaags was het de beurt aan alle mannen en vrouwen boven de vijftien jaren, behoorende tot landen die met Duitschland in oorlog waren, om te verschijnen in het huis Gustaaf De Coninck - Van den Bossche, Esplanadeplein (1). Nadien geschiedden alle maanden de kontrools voor de weerplichtigen, te beginnen met deze in 1872 geboren. Ieder burger, aankomende in eene militaire bezette plaats, was verplicht zich aanstonds bij het Meldeambt aan te bieden, en in plaatsen waar dergelijk Ambt niet bestond, te gaan naar de Ortskommandantuur om er zijn reispassen te toonen; eveneens was men genoodzaakt zich bij het vertrek te doen afmelden; voetgangers waren van het aan- en afmelden niet bevrijd.

(1) Gustaaf De Coninck, geboren op 20-03-1877 in Aalst. Net als zijn vader Camiel (Aalst 1841-1907) was hij een gekend hophandelaar. Zijn vader was uitgever van het veertiendaagse blaadje "Le Houblon" (1897-1899) een blad voor hopkwekers, hophandel en brouwers.
Gustaaf maakte zich vooral tijdens de oorlog 1914-1918 verdienstelijk door het organiseren van verlof te Londen voor soldaten uit het arrondissement Aalst.
Lid van het A.N.V. (1904-1914).
Esplanadeplein 8 (1907), Esplanadeplein 7 (1927), Aalst
Gustaaf trouwde met Celestina Van Den Bossche, geboren op 02-03-1873 in Berlare.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 23 Mei 2010 10:42 am

A. Van der Heyden:
JANUARI 2
Alle mannen en vrouwen van nationaliteiten wiens land in oorlog met Duitsland is, moeten zich aangeven, alsmede de Belgen die de stad komen bewonen. Die moeten zich op het "Meldeambt" aanmelden voor een speciale pas.

JANUARI 3
De schippers moeten een speciaal kenteken op de mouw dragen (blauwe anker op witte grond).


Petrus Van Nuffel:
2 Januari: de schippers moeten zich aangeven en zijn verplicht, aan de linkermouw, een blauwen anker op witten grond te dragen. - Idem: bevel in de huizen het licht af te sluiten.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 23 Mei 2010 10:43 am

A. Van der Heyden:
JANUARI 4
Bij het vallen van de avond moet alle licht afgeschemerd worden (wegens gevaar van aanvallen van vliegtuigen).

Overleden
Karel Coppens , geboren op 06-12-1894 in Aalst. Karel is overleden op 04-01-1916 in Steenstrate, 21 jaar oud. Hij is begraven in Westvleteren, B.M.B. 1073-03.
Notitie bij Karel: soldaat 3e Linie

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 23 Mei 2010 10:44 am

A. Van der Heyden:
JANUARI 5
De kinema's waar volgens de Duitsers te veel volk naar toe gaat, worden weeral gesloten - dat gebeurt regelmatig.

Petrus Van Nuffel:
Onder de rubriek van het later zoo berucht geworden Arbeidsambt dienen gerangschikt te worden de talrijke aanvragen naar werkvolk. Den 5 Januari waren 40 mannen gevraagd voor bestratingswerken, aan 2 frank per dag, onderhoud, voeding en woonst verzekerd.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 23 Mei 2010 10:45 am

Petrus Van Nuffel;
6 Januari: het Schepencollege verbiedt de uitvoeringen der cinemas. - Idem: In de huizen Paerewyck, aan Sint Job, is de typhus uitgebroken; verscheidene zieken moeten naar het hospitaal; de Duitsche doctors bevelen de onmiddellijke cimenteering der gemakputten, dat het water niet mag gebruikt worden, zelfs niet om te wasschen, dat nieuwe waterputten dienen gemaakt en het afloopen van 't vuil water moet verzekerd worden.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 23 Mei 2010 10:45 am

A. Van der Heyden:
JANUARI 7
In één of meer huizekens op St.Job is er typhus vastgesteld. Direct moeten er strenge maatregelen worden getroffen opdat er geen algemene epidemie zou van voortkomen. De besmette huizen worden met een bijzondere affiche op de deur aangeduid: "Toegang verboden - besmettingsgevaar".

wordt vervolgd

mvg. Alostum