Oorlogskroniek der stad Aalst 1914-1918

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:46 pm

A.Van der Heyden:
NOVEMBER 7 (ZATERDAG)
Verplichte opgave van wagens, paarden, met naam en adres van de eigenaars.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:47 pm

Petrus Van Nuffel:
Den 8 November 1914 was een Zondag.
Een dikke koude mist, voorbode van den nakenden winter, hing laag over het aardrijk.
Op de Groote Markt stonden eenige werklieden te turen naar de uurplaat van het Belfort, die vandaag, voor de eerste maal, den Duitschen tijd aanwees. In het huis van M. Karniel Liénart, waar nu de Kommandantuur ingericht was, zat de bevelhebber von Kathen diepzinnig voor een der vensters te kijken: bekommerd door de mare als zou Dixmude terug in de macht der Verbonden Legers gevallen zijn ? Neen, want aan de poort hangt uitgeplakt: Zustand unverändert. Althans, zijn secretaris, feldwebel Taube, fluistert aan den telefoon, dat de Belgen langs Veurne vooruitgaan, maar rechts van het vechtterrein stilliggen.
De markt is vol beweging. Duitsche officiers, gehuld in lange grijze mantels, met hoog rooden of purperen halskraag, gaan heen en weer, of rijden in autos en rijtuigen. Groepjes soldaten trekken de wacht op en scheiden vaneen aan de splitsing der straten. Tegen den muur van het huis van M. August De Meersman, waarop in zwarte letters de woorden Morsell, Buardegem, prijken, leunen eenige gekende Aalstersche typen, die onderling het volgend gesprek voeren:
- Zijde verleden Zondag, met Allerheiligen, naar 't kerkhof geweest ?...’t Was aandoenlijk om zien, al die houten kruiskens, waaronder de slachtoffers der beschieting liggen; .... en zóó veel bloemen, en zóó veel pinkelende kaarsjes ....
- Jawij. En w'hebben daar ook nog de loopgrachten der Belgen gezien, en we hoorden er, boven Ceeraardsbergen, 't gebulder der kanonnen.
- d'Elzassers zijn Vrijdag vertrokken; ze verlieten Aalst met droefheid en spijt.
- De koster van Metz, die in 't muziek de schijven sloeg, zei: C'est que ça pue chez les boches ....
- ... ze wordern overmorgen vervangen door Pruisen.
- Slechte papieren: dan zal 't op te letten zijn, want hun verliezen zijn zeer gevoelig. Gisteren nog, 7 November, reden over de ijzerenbrug van veertig tot zestig wagens, opgepropt met gekwetsten; 'k heb ze zien liggen, in bedden, drie op elkaar: menschen met beenen en armen afgeschoten, vreeselijk gewond, de kussens één bloed. De eene trein verwachtte den anderen niet. s'Avonds stoomden verscheidene treinen voorbij, met krijgsvolk, materiaal en veldkeukens.
Een oud welgekend figuur verschijnt: de Vos Braekeleer.
- Die komt uit Holland, zegt er een.
Braekeleer is genaderd:
- Er zitten ginder veel Aalstenaars-soldaten. Te Kieldrecht, aan de grens, stond het volk gereed met burgerkleederen; een vest en een muts waren genoeg.
- Moesten ze vluchten ?
- Vaneigen. De Duitschers waren teweeg gansch ons leger in te palmen. 't En scheelde geen haar, of zij hadden nen ganschen trein gepakt. Bref, 't gros is ontsnapt. 't Krielt ginder van ons volk.
- Wat zegt de Hollander ?
- 't Klein volk is met de Belgen; doch de rijken en de gereformeerden zijn er tegen. De Duitsche krijgsgevangenen worden daar veel beter behandeld dan onze landgenooten.
- En de handelaars en neringdoeners ?
- Die kennen niets dan guldens.
Twee bandchampetters treden toe en drummen de menigte weg, die lanterfantend de Lange Zoutstraat intrekt. November 1914 zal wel een der droefste maanden geweest zijn, die onze geschiedenis aan te stippen heeft. De nood werd bedreigend: de uitdeelingen van brood en aardappelen verminderden; het gebrek steeg ten top; veel burgers moesten den 30 November met honger naar bed; duizenden zaten zonder voedsel, zonder vuur, en veel mensehen dierven hun slaapsteden niet verlaten. De hongersnood stond als een vreeselijk spook vóór de deur; de arme lieden gingen in groepen uit bedelen, men vreesde dat roof en plundering gingen volgen. Iets eenigs, iets dramatisch zonder voorgaande, was te verwachten.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:48 pm

Petrus Van Nuffel:
Den 9 November 1911 om 4 1/2 ure 's morgens, schonk een vrouw, Maria Coppens, echtgenoote Dorninique Veillefon, in de politiewacht, het leven aan een kind van het vrouwelijk geslacht, van hetwelk juffer Augusta De Paepe het meterschap en den Duitschen onderofficier Edward Fabisch het peterschap aanvaardden. Gedekt door de zware mantels der politieagenten, en op eene draagbaar neergelegd, werd de jonge moeder door zes soldaten naar de Materniteit gedragen.
In de gemeenteraadszitting van 3 December werd verklaard, dat de onderstand voor de voeding reeds veertienduizend frank per week bedroeg !
Nooit beleefde men zoo’n stillen Sint Martekensdag: geen paarden, geen kramen, geen volk; geen klokgelui voor de Hoogmis; want sinds den 6 November was zulks verboden, en eens dat dit bevel overtreden werd, hadden de Duitschers gedreigd de kerk te zullen beschieten: op den toren der Hoofdkerk had men geluid voor den Eersten Vrijdag der maand, en de troepen, die daags te voren in de Pupillenschool waren toegekomen, niets beters denkende dan er was alarm geklept, stormden buiten, de Kapellestraat in, met ransel en geweer, gansch strijdvaardig.
Stilaan geraakte het Duitsch beheer regelmatig ingericht.
Den 3 November nam de adjudant der Landweer 73e Regiment alle kaarten in beslag, totzelfs de groote kaart, hangende in de zaal van het Schepencollege. Den 7 November vroeg men eene lijst van de gemeenten van het kanton Aalst en eene opgaaf van al de paarden en wagens, met de namen der eigenaars. Den 19 daaropvolgende bestond de bezetting uit de Landsturm-inf. kompagnie Horb, en twee dagen later kwam de tweede kompagnie Landsturm-inf. bat. Chemnitz.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:49 pm

A.Van der Heyden:
NOVEMBER 15
Bitter koud. De voedselreserve vermindert snel. Men staat 2 uur aan te schuiven om een broodje te bemachtigen.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:49 pm

A.Van der Heyden:
NOVEMBER 22
De gemeenteraad bespreekt de voedselvoorziening.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:50 pm

Petrus Van Nuffel:
Den 23 November 1914 begon de oberleutnant Schmidt aan de Burgerwacht te peuteren: ‘t gemeentebestuur moest de naamlijsten der wachten geven; de burgemeester onttrok zich aan deze verplichting met te zeggen dat de lijsten vernietigd waren door de soldaten, die in de bureelen der burgerwacht waren ingekwartierd. Men deed dan een persoonlijke oproep. Maar weinige dagen nadien verliet oberleutnant Schmidt onze stad voor de gemeente Melle. Zijn opvolger eischte dan met geweld en bedreigingen de namen der wachten.
- Kapitein, luidde ditmaal het antwoord, de lijst is in 't bezit van oberleutnant Schmidt. Willen wij er iemand om sturen ? ....
(Schmidt had zich te Melle verdronken, en dit wisten de oolijke Aalstenaars).
- Ja wohl, Schmidt, mompelde de nieuwe bevelhebber, der wird die Liste nicht mehr geben ....
De eerste orders der Kommandantuur luidden: dat al het boerenalm uit de winkels moest gehaald worden; (den 29 November waren hier ten minste dertig wagons toegekomen, geladen met op den buiten aangeslagen werktuig); dat de sassen dienden hersteld en de oude ijzeren brug uit den Dender moest gehaald worden; dat De Volksstem en De Werkman niet meer mochten verschijnen. Nooit had von Kathen zoo wrevelig geweest hij weigerde aan elkendeen een vrijgeleide, daar hij de menschen toesnauwde “Binnen tien dagen moogt gij uw passen komen halen bij uw vrienden, de roode broeken!”


wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:52 pm

A.Van der Heijden:
NOVEMBER 23
Verplichte opgave der leden van de Burgerwacht.

NOVEMBER 24
De vroegere bezettingstroepen worden vervangen door "Saksers".

Petrus Van Nuffel:
Den 24 November werd de bezetting toevertrouwd aan Saksers, kerels met scherpe, haatdragende wezens, die de Pruisen in barbaarschheid evenaarden.
De bevoorrading leverde groote moeilijkheden op, inzonderlijk voor het brood.
Vanaf den 11 December hadden er uitdeelingen van soep plaats, en met onzeggelijke vreugd voorzag men, dat er weldra wekelijks een bedeeling ging geschieden van spek, rijst, suiker en visch.
En 't was einde 1914 zoo bijtend koud !
Zekeren dag smeekte de burgemeester den bevelhebber von Kathen, hem een deel der brandstof, die in groote hoeveelheid in de statie was blijven liggen, af te staan, om onder de noodlijdende bevolking uit te deelen. von Kathen stemde daarin toe, en beval zijn adjudant Wendt (1) (die zijn honden op de slaapkamer van M. Kamiel Liénart dresseerde), met M. Van den Bergh naar het station te gaan zien. Onderwege zegde Wendt:
- 't Is jammer, dat ge niet beter de Duitsche taal kent; dit ware zoo gemakkelijk voor de Kommandantuur.
- Indien gij Vlaamsch kendet, heer adjudant, weerklonk het snedig, zulks ware gemakkelijker voor gansch de stad.
Volksvertegenwoordiger Daens, dit vernomen hebbende, stuurde aan M. Van den Bergh een boekje, getiteld De vlugge Duítscher, met vragen en antwoorden in de Duitsche taal. Eenige dagen later kwam Wendt naar het Landhuis en zette den burgemeester andermaal ten dringendst aan, Duitsch te leeren.
- Ik leer dapper dóór, en 'k maak goede vordering, heer adjudant; daar ligt mijn methode ....
Wendt zag het boek na, en bemerkte dat .... het nog niet opengesneden was ! De adjudant, gewaar wordende dat men hem voor 't Stantje hield, wierp De vlugge Duitscher zoo ver hij vliegen kon. En hij en heeft, sedertdien, nooit meer op 't bureel van den burgemeester geweest.
's Zondags, 22 November, om 4 uur namiddag, had eene zitting van den gemeenteraad plaats, in dewelke kloeke maatregels voor de voeding genomen werden. Dank aan wijs beleid en onvermoeibare voetstappen, kwam, door het toedoen van den Amerikaanschen consul, den 4 December, uit Gent, eene zende toe van 300 zakken bloem, wegende 19.350 kgr., ter waarde van 7.500 frank.

(1) "De Schieven" was zijn bijnaam, "Major Wendt" was geboren te Wiesbaden, had de graad van majoor en was de adjudant van generaal von Kathen.

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:52 pm

Joannes Ludovicus De Boeck is overleden op 25-11-1914 in Soltau, Duitsland.
Hij is begraven in Soltau, krijgsgevangenenkerkhof, graf 18.
Notitie bij Joannes: Soldaat 2 kl. mil. 1909, 7e Linie 3/3

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:53 pm

Weinig nieuws uit de ajuinenstad, enkel A. Van der Heyden weet over de 29ste november 1914 het volgende:

"Bevel de sassen te herstellen en de wrakstukken der gesprongen spoorwegbrug uit de Dender te halen.
Verbod van verschijnen van "De Werkman" en "Volksstem"."

wordt vervolgd

mvg. Alostum

[Alostum]

Geplaatst: 17 Mei 2010 12:54 pm

A.Van der Heyden:
DECEMBER 3
De kosten van onderhoud voor de behoeftigen belopen reeds 14.000 fr. per week !

wordt vervolgd

mvg. Alostum