spoorwegbrug 1914

[Alostum]

Foto van Duitse militairen en burgers op de door de Belgische genie gedynamiteerde spoorwegbrug in september 1914.


bewerkte foto, geconverteerd naar grijswaarden

Bron: Delcampe (ging er van de hand voor 641 euro !)

[Alostum]

Op 12 september rond 15 uur liet de stationschef van Aalst, Van Hauwe, het hoofdkwartier van generaal Clooten weten, dat de Belgische genie de spoorwegbrug over de Dender had doen springen, maar drie dynamietladingen waren niet ontploft en daardoor kon men het spoor richting Gent-Aalst-Opwijk nog gebruiken. Bijna alle woningen in de omtrek werden hierdoor zwaar beschadigd.
Burgemeester Gheeraerdts had gans de zondag 13 september doorgebracht op het stadhuis voor het uitreiken van “paspoorten”. ’s Avonds vernam hij dat de spoorwegbrug voor een tweede maal zou gedynamiteerd worden, de vorige poging was mislukt.
Maandag 14 september vloog de spoorwegbrug met een geweldige knal de lucht in, tot op de Grote Markt sneuvelden er ruiten, maar langs de Vaart, St. Annastraat, Molendries, Varkensmarkt, Moutstraat, Houtkaai en Borluutstraat hadden de huizen het meest geleden.
Zo was alle treinverkeer voor de vijand onderbroken, het spoor Aalst-Denderleeuw, Aalst-Antwerpen (Zuid), Dendermonde-Brussel, enz… waren onbruikbaar.

Bron: "Aalst 1914-1918. Het leven in een stad onder Duitse bezetting" - Dirk Meert

[Alostum]

Spaens Petrus Camillus (° Aalst 05/12/1889) was als soldaat milicien betrokken bij de dynamietering van de spoorwegbrug in Aalst.
Hij was namelijk als mecanicien aan boord van de pantsertrein nr.1 en het waren de manschappen van deze trein die de dynamietering uitvoerden.

Belgische gepantserde treinen
Het rollende materiaal van een gepantserde trein bestond uit:
• op kop een 18 m lange platte wagon, voorzien van bepantsering met een 57 mm kanon op een affuit en langs beide kanten een mitrailleur. De wagon vervoerde onder andere 6 rails van 6 m lang, 10 paar koppelstukken en nog allerhande materiaal om de sporen te herstellen;
• in het midden, een gepantserde locomotief met tender type 15 Etat-Belge, deze locomotief werd later vervangen door het type 32 Etat-Belge;
• aan de staart, een platte 2-assige wagon van 6 m lang, eveneens bepantserd met achteraan een mitrailleur. De pantserplaten waren links en rechts voorzien van schietgaten voor de infanteristen aan boord.
De bemanning bestond uit:
• een officier;
• een onderofficier en 3 bedieners van het 57 mm kanon;
• 2 korporaals en 6 soldaten voor de mitrailleurs;
• 2 onderofficieren en 40 soldaten;
• 2 mecaniciens en een machinist.
Met uitzondering van de onderofficier en de bedieners van het kanon, behoorden ze allemaal tot de Compagnie de Chemin de Fer du Génie (C.F.G.)
De munitie omvatte 6.000 mitrailleurkogels, 12.000 geweerkogels, 240 boîtes à balles, 120 obussen, 25 kilo explosieven.
De gepantserde trein nr. 1, onder het commando van luitenant Michel, nam deel aan de volgende operaties:
• op 05/09/1914, actief in de regio Boom en Tisselt;
• op 07/09/1914, actief in de regio Puurs;
• op 08/09/1914, actief in Beveren-Waas en Lokeren;
• op 09/09/1914: actief in Zele en Dendermonde;
• van 11 tot 14/09/1914, samen met de gepantserde trein nr. 2, vernietigen van de Denderbruggen in Denderleeuw en Aalst;
• van 25 tot 26/09/1914, actief in de regio Gent, Geraardsbergen, Lessines, deelname aan de obstructie van de spoorlijn Brussel-Doornik door het gebruik van Spooktreinen op het spoor richting Enghien en Halle;
• op 27/09/1914, sturen van Spooktreinen vanuit Muizen richting Leuven;
• op 02 en 03/10/1914, beschermen van de Genie bij het vernietigen van de spoorwegbrug in Duffel;
op 05/10/1914, voorval beschreven door de korps-chef van Petrus Spaens
• op 07 en 08/10/1914, sturen van Spooktreinen vanuit Oude-God richting Duffel.

Rapport van zijn Korps-chef op 17/07/1916:
Le 5 octobre 1914 le soldat du génie Spaens Camille (Cie. de chemin de fer du génie) servait à bord du train blindé du lieutenant Michel sous les ordres du lieutenant Gouttière. Le train se trouvait en panne dans la gare de Contich par suite d’une brèche dans la voie vers Lint et était embouteillé vers Anvers par suite de la présence d’un train de voyageurs. Celui-ci était immobilisé par suite de la rupture de la conduite principale des freins et avait été abandonné par son personnel. De sa propre initiative, et malgré le violent bombardement de la gare de Contich Spaens est allé réparer les freins du train de voyageurs et l’a ramené vers Hove où il l’a remis entre les mains de son personnel.
Revenant alors vers Contich il a, toujours sous le bombardement, manoeuvré à la main plusieurs aiguillages (la cabine Saxby20 était démolie) pour établir un itinéraire de sortie de la gare et a pu ainsi, toujours seul, ramener le blindé à Hove.
En sauvant deux trains le même jour et a, par la même occasion, sauvé de Contich une femme et deux enfants qu’il a fait monter dans le blindé. Les faits sont biens connus des officiers du Bat. des chemins de fer, le capitaine Verschueren, à cette époque le nomma caporal pour ces faits à la fin
d’octobre 1914. Le lieutenant Gouttière à cette époque chef direct de Spaens est actuellement au Congo.
De plus, avant ceci Spaens a participé à toutes les missions du train blindé (trains bolides lancés à Berlaer, Grammont, Vieux-Dieu, démolition des ponts d’Alost). Il est au front depuis le début de la campagne.

Bron: Aalst 1914−1918 Aalstenaars achter de IJzer - Dirk Meert

[walter]

Twee aanvullingen:
- De schade van de dynamietering op 12 en 14 september moet zeer groot geweest zijn. In aanvragen voor schadevergoedingen in verband met deze acties is sprake van vernielde vensters in huizen gelegen op het einde van de Geraardsbergsestraat in de buurt van de Haring.

- Gepantserde treinen:
In het lijstje van de acties ondernomen met de gepantserde trein nr 2 onder leiding van ltn. Delaval ontbreekt de inzet er van op 27 september 1914 in Aalst en Lede.
Een recent uitgegeven tot nu toe ongekende bron hierover is het dagboek van Aalstenaar Achiel Seminck.
Walter De Swaef, Een verhaal dat begon in 1914
Dagboeknotities van Achiel Seminck
Ken Uw Dorp, Jaarboek Heemkundige Kring Lede, 2020 , 56pp.

[stephane]

Was de spoorwegbrug aan het werfplein de enigste brug in Aalst die toen vernield geweest is?
Of is de spoorwegbrug tussen Aalst en Erembodegem ook vernield?

stephane

[walter]

In het uitvoerig verslag van ltn Michel over de dynamietering van bruggen op 12-14 september 1914 in Aalst en Denderleeuw, wordt dat brugje niet vermeld.