Molens van de werf

Alles over wind- en watermolens

Moderators: Alostum, david, janlouies

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Sectie A/739 & 740

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:11

Geplaatst: 14 Sep 2010 05:33 pm
Alostum schreef:Volgens de kadastrale legger van Popp (ca.1860) was de eigenaar van de molens Joannes Vanassche, landbouwer te Aalst

Sectie A/739 = schorswatermolen
Sectie A/740 = koornwatermolen
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Molens van de werf

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:12

Geplaatst: 09 Jul 2011 05:34 pm
esja schreef:Ik zit weer op een “wiër” en ditmaal met de watermolen op de werf.
Voor ik echter om jullie hulp kan roepen moet ik toch een en ander duidelijk maken.
Ik heb hier echter de hulp van Jeroen Meert (archivaris SAA) die in zijn licentiaatsverhandeling: “Binnenscheepvaart in en rond het 18d-eeuwse Aalst” mij hier zeer ter hulp komt om de voorgeschiedenis te schetsen.

Afbeelding

Op deze illustratie is Jeroen zo vriendelijk geweest er reeds nummers op te voorzien, speciaal om het mij gemakkelijk te maken (;)). Bedankt Jeroen.
Bij het n° 2 herkennen wij de drie molens op de werf, links de Voorste Molen, dan de Midden Molen en rechts de Achterste Molen.
Bij 3 zien we de boten aan de kaai liggen, dit was de haven binnen de muren, de andere zijde van de molens, aan de Mosselkaai, liggen maar een paar boten, daar liggen ze minder beschermd. De haven en de Industriële Dender is dus eigenlijk niets meer of minder als de aan elke watermolen voorhanden watervoorraad, die onder controle gehouden werd door de sluizen n°5, “het Spui” waarlang de boten de Dender konden vervolgen.
Dit controleren van het waterpeil is onontbeerlijk om het laden en lossen goed te laten verlopen.
Zeker op de Dender was het nodig om dit waterpeil te controleren daar er een te kort aan water was om beide te doen, de watermolens bevoorraden en de scheepvaart toelaten.
Wanneer de sluis geopend werd moest deze het ganse stuk tot het volgende sas (Hofstade), vullen met genoeg water om scheepvaart mogelijk te maken. Om zowel de molens te laten werken als scheepvaart mogelijk te maken waren reglementen nodig en in dit geval was het zo dat enkel op Dinsdag en Vrijdag scheepvaart toegelaten was.
De Molenaars moesten genoeg water sparen om op die dagen scheepvaart mogelijk te maken.
Om zowel de Molens ls de scheepvaart zo min mogelijk te hinderen werd reeds in 1701 te Brussel een reglement opgesteld dat zeer zware boetes inhield wanneer hiertegen gezondigd werd. Sluiswachters mochten niet meer willekeurig hun sluizen openen om favorieten of meer betalenden voorkeur te geven.
In dit decreet werden twee afvaarten voorzien, een volledige afvaart van de Dender duurde vier dagen: iedere dinsdag van Ath tot Tenre, woensdag van Tenre tot Geraardsbergen, donderdag van Geraardsbergen tot Ninove en Aalst, vrijdag van Aalst tot Dendermonde, een tweede afvaart startte vrijdag in Ath naar Tenre, zaterdag tot Geraardsbergen, maandag tot Ninove / Aalst en dinsdag tot Dendermonde (op zondag bleven de sluizen dicht).
In 1860 werd de afvaart uit Aalst verlegd van dinsdag naar woensdag omdat verscheidene boten Aalst niet op tijd haalden.


Bron: Jeroen Meert, Land van Aalst, jaargang LIV, 2002, n°3
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Molens van de werf

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:13

Geplaatst: 13 Jul 2011 05:44 pm
Jerommeke schreef:Molenhuis van de Werf.

Afbeelding

De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Molens van de werf

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:15

Geplaatst: 13 Jul 2011 08:28 pm
esja schreef:In 1768 werd begonnen met het recht trekken en kanaliseren van de Dender tussen Aalst en Dendermonde. We kunnen er ons nu geen idee meer van vormen hoe de Dender liep en waarom er moest rechtgetrokken worden maar volgend beeld (Ferrariskaart 1771-1778) toont dit duidelijk:

Afbeelding

Hierdoor kwam het sas te Hofstade te vervallen maar er werd een nieuw gebouwd te Herdersem.
De saswachters kregen strenge instructies en moeten het waterpeil constant houden, op 1,5m in de zomer, 1,6m in de winter.

Door de rechttrekking was het verkeer op de Dender vergemakkelijkt maar de Dender was en bleef een moeilijke rivier, in de zomer dikwijls geplaagd door gebrek aan water, in de winter door overstromingen.
De molens echter hadden sinds de middeleeuwen bepaalde waterrechten die door de graven van Vlaanderen toegezegd waren en die met de molens bij verkoop meegingen.

Het volgende project, de aanleg van het kanaal van Ath naar Blaton waarmee men hoopte de verbinding tussen Schelde en Frankrijk mogelijk te maken, bracht echter met zich mee dat er meer scheepvaart kwam en, hoewel de “Société de canal de Ath à Blaton et de Canalisation de la Dendre” zich garant gesteld had deze rechten te respecteren kwam het nu frequent voor dat er niet genoeg water was om de molens aan te drijven.

Bron: Jeroen Meert, Land van Aalst, jaargang LIV, 2002, n°3 en verzameling depryck
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Molens van de werf

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:17

Geplaatst: 14 Jul 2011 10:46 pm
esja schreef:De Denderverbinding tussen de St. Annabrug en de Zeebergbrug werd gegraven en het sas aangelegd. Dit stuk Dender maakte de “oude” Dender overbodig en de molens van de Werf kregen het moeilijk om aan het werk te blijven door gebrek aan water.
Het Boekenventje beschikt over een bundel van 96 brieven, gaande van 1863 tot 1897, die alle betrekking hebben op het proces tussen de Moleneigenaars in Aalst en de genoemde firma.
Op een paar losse documenten heb ik recent de hand kunnen leggen, onder andere deze bedankbrief van de huurder van de voorste molen, De Strooper, molenaar.

Afbeelding

De brief is gericht aan de rechter Mulkens (schoonvader van Leo Gheeraerdts), eigenaar van de molen. Blijkbaar moet er voordien een brief van Mulkens geweest zijn die toezegt dat de gestarte werken aan de Dender de werking van de molen niet zullen beletten.
De familie De Strooper had de molen in huur sinds 1833 maar werden toch ongerust
In 1864 werd deze brief geschreven:

Afbeelding

Afbeelding

Blijkbaar loopt niet alles zoals beloofd en moet er al een vorige klachtenbrief geweest zijn. Deze is in naam van “de mulders” geschreven en blijkbaar gaat het maar door, er zijn reeds 35 dagen “waterloop” geweest en er zijn er nog 25 komende. Ze liggen dus dik 2 maand stil, zijn al de helft van hun klanten verloren. Het zakencijfer is al met 1500 fr naar beneden gegaan en ze zitten met hun vingeren te draaien zodanig dat “mijn broeder” overweegt te beginnen boeren en vraagt of zij niet enige dagwand grond kunnen ter beschikking stellen.

Bron: verzameling depryck
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Molens van de werf

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:20

Geplaatst: 15 Jul 2011 10:57 pm
esja schreef:In 1865 hebben de kinderen De Strooper zich al tot “den ingenieur” gewend maar zijn daar ook met een kluitje in het riet gestuurd:

Afbeelding

Het geheel wordt verder belast door het feit dat de schrijfster gaat trouwen en zich van haar broer en zus wil scheiden. Om haar deel te kunnen bekomen moet de molen geprezen worden.
Zoals te verwachten loopt dit uit op een stopzetting van de zaak en eind 1865 kondigen zij aan de molen tegen eind december te verlaten.

Afbeelding


Uit April 1866 stamt dit kladje van een brief, geschreven in gezamenlijke naam van de moleneigenaars , J. Van Assche, Wed. J.H. Mulkens en …Mertens die, om verdere moeilijkheden te vermeiden hun “rechten der waterloop” willen afstaan voor de som van 56.000 fr, te verdelen Van Assche 25.000fr, Mertens 17.000fr en Wed. Mulkens 14.000fr

Afbeelding

Of er iets betaald is weet ik niet maar de processen lopen zeker tot eind 1800 door.

Bron: verzameling depryck
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: Molens van de werf

Berichtdoor Alostum » 11 Jun 2014, 16:20

Geplaatst: 16 Jul 2011 06:35 pm
esja schreef:Blijkbaar heeft de molen nadien leeg gestaan en is men in 1874 overgegaan tot het ombouwen van de middelste en achterste molen tot gewone huizen.
De achterste molen is dan begin de jaren ’90 afgebroken om plaats te maken voor de vismijn.
Na deze lange inleiding komt mijn vraag, waarom laat Gheeraerdts juist in deze periode dat de molens omgebouwd worden tot woonhuizen omdat het niet meer loont te malen met waterkracht, een nieuwe, 4 verdiepen hoge watermolen bouwen?
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)


Terug naar “Molens”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 3 gasten

Advertentie