Artikel Willy - Congo rond 1900 deel 7
Geplaatst: 04 Jun 2014, 14:49
Geplaatst: 15 Dec 2011 02:14 pm
esja schreef:Deel 7
In een van zijn schaarse commentaren bij de veelal droge opsomming van archiefgegevens stelt hij:” De Scheutisten werden door die sterfte niet beroerd. Zij zagen aan die sterfte alleen de positieve kant die hen toeliet veel doopsels toe te dienen. Zij waren – volgens de mentaliteit van toen - gelukkig zoveel zielen uit de klauwen van de duivel te redden en zoveel lieden het eeuwig geluk te bezorgen. Nochtans moesten zij in hun laatdunkendheid t.o.v. de zwarten voor niemand van hun tijd onderdoen...”
Over de relatie tussen de Scheutisten en de overheid schrijft hij verder: “Zij (scheutisten, nvdr) waren gevangenen van de staat omdat zij hun evangelisatie door middel van ´schoolkolonies´ op de staatsterreur bouwden en hun evangelisatie door middel van aankoop van slaven enkel met de instemming van de staat konden bedrijven. Hun evangelisatie was een macabere affaire het eerste decennium: meer dan de helft van hun doopsels tijdens dat decennium werd aan stervenden toegediend, vooral kinderen. Hun totaal aantal doopsels tijdens dat decennium kan op 13.500 eschat worden. Dus stierven zowat 5000 kinderen in hun handen, naast de duizenden die stierven vóór ze bij hen arriveerden.”
Nogmaals zij opgemerkt dat niet alle orden er dezelfde methoden en benadering (11) op nahielden, zoals ook in zijn boek vermeld wordt.
Afgehakte handen en hoofden
Bij de strafcampagnes tegen ´onwillige´ dorpen moesten de soldaten kunnen aantonen dat ze de patronen van hun geweren niet hadden verspild. Daartoe moesten ze bij elk slachtoffer de rechterhand als bewijs mee nemen. Deze werden dan eerst gerookt en dan in manden teruggedragen naar het basiskamp. Er zijn meerdere getuigenissen en ook foto´s bewaard gebleven van levenden bij wie één of soms beide handen werden afgekapt. Door dit te doen konden de soldaten de uitgespaarde kogels gebruiken voor de jacht op wild. Vele honderden dorpen zijn bij deze strafexpedities verbrand, de gewassen vernietigd, en vele tienduizenden bewoners wreed vermoord.
Doel was afschrikking van de andere dorpen en bewoners om maar gewillig veel rubber te oogsten.
Het voert te ver om alle wrede details en bijzonderheden van deze strafcampagnes te vernoemen. Sommige zijn té erg voor woorden.
Om iets van de mentaliteit van bepaalde ambtenaren en officieren te begrijpen halen we de woorden aan van een officier van het Force Publique, Léon Fievez. Wanneer omliggende dorpen weigeren om zijn manschappen van de benodigde vis en cassave te voorzien zegt hij: “Ik voerde oorlog tegen hen. Eén voorbeeld was genoeg. Honderd afgehakte hoofden en sindsdien zijn er voldoende voorraden op de basis geweest. Mijn doel is uiteindelijk humanitair. Ik heb honderd mensen gedood, (...) maar daardoor kregen vijfhonderd anderen de kans te blijven leven” (Hochschild).
In de reportage ´´White king, red rubber, black death´´ van de BBC (12) komt het getuigenis voor van een klein meisje bij wie de handen waren afgehakt, en die dagen in de buurt van haar gedode moeder blijft.
Haar vader weet haar uiteindelijk te vinden en brengt haar naar een protestantse missiepost, waar ze alsnog na enkele maanden sterft.
In dit ene persoonlijke verhaal voelen we iets van de oceaan van pijn en verdriet, die door talloze kostbare mensenlevens is ervaren. Ook enkele liederen die in die tijd gezongen werden door de Congolezen zelf geven iets van dit diepe gevoel van verlatenheid en ontreddering weer:
We zijn het zat te leven onder deze tirannie
We kunnen het niet verdragen dat onze vrouwen en kinderen worden weggevoerd en onder onze handen genomen door de blanke wilden
We zullen oorlog voeren
We weten dat we zullen sterven, maar we willen sterven.
We willen sterven (opgetekend door een Zweedse zendeling)
(11) Ook de Jezuîeten waren met hun ´kapelhoeven´ bijzonder weinig geliefd bij de Congolese bevolking. Het voert te ver om over alle aspecten hiervan uit te wijden, maar verwezen zij naar A. M. Delathuy, ´Missie en Staat in Oud- Congo´, en ook: ´Jezuiëten in Congo met zwaard en kruis´.
(12) In 2004 op Canvas en RTBF in aangepaste versie uitgezonden op de Belgische tv., ondanks protesten van de Belgische minister van Buitenlandse Zaken België en Kongo