oude legendes

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 04:04 pm

De voetbranders van Aalst

Tonelen van een afschuwelijke wreedheid die aan de middeleeuwen doen denken, speelden zich af in één der beschaafdste landen van de wereld. Georganiseerde misdadigersbenden liepen de streek van Aalst af, drongen gemaskerd de alleenstaande hoeven binnen en verplichtten de bewoners de plaats aan te duiden waar zij hun geld bewaarden.

Om hun slachtoffers te doen spreken, maakten zij gebruik van toortsen waarmee zij de voeten van hun slachtoffers verbrandden en dreigden alles met petroleum te overgieten en de boel in brand te steken als zij hun doel niet bereikten. De ongelukkige bewoners die hun bezit wilden verdedigen, werden gebonden en met petroleum overgoten. Zo kwamen zij achter de schuilplaats van het geld.

De ganse streek van Aalst leefde lang in angst en vroeg zich af hoelang deze monsters op vrije voeten zouden blijven lopen.
Tot op heden heeft men geen weet of men ooit deze bende opgerold heeft. Waarschijnlijk zijn ze aan een natuurlijke dood gestorven.

stephane

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 04:09 pm

Spotnaam: De draaiers

Iedereen kent wel de Aalsterse spotnaam "Ajuin". Maar veel minder algemeen verspreid is de spotnaam "de Draaiers", een naam die de Aalstenaars te danken hebben aan een bezoek van vorst Keizer Karel aan hun stad. Eén der raadsheren, die een welkomstgroet moest uitspreken, vond de woorden niet en draaide maar in ’t rond zonder uit de verlegenheid te geraken. Vandaar ook de naam "De draaiers van Aalst".

stephane

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 04:16 pm

Spotnaam: Ajuinen

Ajuinen, ajuinboeren, ajuinpelders, ajuine(n)fretters.

Geen scheldwoord in de loop der tijden ooit aan de Aalstenaars gegeven, wist met zulke kracht alle andere verwijten te overtreffen als dit van AJUINEN en zijn varianten. De spotnaam voor de Aalstenaars is over heel Vlaanderen bekend. Eigenlijk kunnen we zelfs amper nog van een spotnaam spreken want het woord ajuin is zowat uitgegroeid tot een alomtegenwoordige aanduiding voor een inwoner van Aalst.

De oorsprong van de spotnaam ajuinen ligt in de 19de eeuw, toen in Aalst en omstreken de uienteelt enorm floreerde. Naast de grote hopmarkt bestond er vroeger te Aalst ook een vermaarde uienmarkt. Hieraan herinnert nog de voormalige "Ajuinstraat", nu Felix de Hertstraat, die leidde naar het "Ajuinveld", nu de wijk van de Watertoren.


Varianten op de huidige spotnaam die men vroeger gebruikte zijn onder andere ajuinpelders, ajuinboeren, ajuinfretters…

Van de naam ajuinpelders duiken het vroegst sporen op in een Oost-Vlaams volksliedje uit Dendermonde, uit 1843.
Hiervan luidt de zesde strofe:

Ik kwam lestmael langs de Lombaertstraat gegaen
En ik vond daer eenen Aelstenaer staen,
Pelt ajuinen, pelt ajuinen, zei de Aalstenaer. (41)

Van dit soort spotliedjes tekende A. De Cock in 1898 een variante op te Denderleeuw:

Ik kwam laatstmaal in de Lombaardstraat gegaan,
En wat zag ik daar al staan?
En ik zag daar eenen Aalstenaar staan,
Pelt ajuinen, pelt ajuinen, zei de Aalstenaar (bis)
Lustig en tevreden
Kwam ik daar getreden
Vive l’amour et la victoire! (42)

Sinds jaar en dag heerst er een ludieke rivaliteit tussen de steden Aalst en Dendermonde. Het Van Dale Handwoordenboek uit 1925 vermeldt:

De variante ajuinen is één van de jongste maar zeker de meest gebruikte spotnaam van de Aalstenaars. Hij dateert uit de 19e eeuw en overleeft alle ons bekende Aalsterse schimpnamen. Hoewel de uienteelt thans heel wat geslonken is en door een bloeiende moderne nijverheid verdrongen werd, toch kan deze naam samen met ajuinboeren - die nochtans in geringere mate voorkomt- als "de" typische scheldnaam voor die van Aalst gelden. Onder deze naam steekt alles wat de nochtans kenschetst en de Dendermondenaars maken er dolgraag gebruik van in hun uitlatingen, wijl zij onder deze benaming ook de beeldspraak "domkop" verstaan. (43)

Het meest afdoende bewijs dat de Aalstenaars zich nooit veel stoorden aan de spot van de Dendermondenaars is wel het feit dat zij aan zelfspot zijn gaan doen, dat zij hun spotnaam als een plezierig sieraad zijn gaan beschouwen en er ook fier op zijn. Dit bleek bijvoorbeeld reeds uit een optocht in 1890, waarin ze de stad als een "ajuin" afbeeldden. Dit vond men dan gelijk ook de uitstekende gelegenheid om zelf eens hun buren uit Ninove, de Ninovieters of "wortels", een steekje te geven. Eén der figuren stelde een reusachtige wortel voor die voortgestuwd werd door een niet minder ontzaglijke "ajuin". (44)

In het alledaagse volksleven speelde de ui te Aalst natuurlijk ook zijn rol. Zo zei men: "Hij heeft nen ajuin gehad" wat betekent: "Zij heeft hem laten zitten". Niet lang nadien kon er dan wel eens een risje uien aan de deurklink van de afgedankte hangen.
Maar ook vandaag is de "ajuin" in Aalst nog niet vergeten. Tijdens Aalst Carnaval en zijn carnavalsstoet krijg je nog vaak verwijzingen naar de Aalsterse bijnaam. ’s Maandags met carnaval is er bijvoorbeeld steeds de zogenaamde "ajuinworp". Met de ajuinworp worden vanop het stadhuis en enkele horecazaken aan de Grote Markt honderden "ajuintjes" het publiek ingeworpen met als inzet het vangen van de "gouden ajuin".

Maar meer dan een eeuw na het ontstaan van de spotnaam is er natuurlijk al heel wat veranderd. De jongere generaties hebben nauwelijks weet van de ooit zo bloeiende ajuinenteelt in Aalst en omgeving, de vele ajuinvelden zijn al decennia lang verdwenen. Dit had tot gevolg dat de jongere generatie -binnen de eigen leefwereld- zelf op zoek begon te gaan naar een mogelijke verklaring voor de bijnaam. Op die manier is naast de etymologische verklaring van de bijnaam een andere versie beginnen ontstaan die nog steeds vaak doorverteld wordt.



De spotnaam ajuinen zou volgens deze jongste interpretatie niet door de overvloedige uienteelt van vroeger te verklaren zijn, maar veeleer teruggaan op een eigenaardigheid van het Aalsters dialect. Ajuin zou afkomstig zijn van het bevestigend antwoord "ha, ja hij", wat hetzelfde klinkt als de dialectische uitspraak van het zelfstandig naamwoord ajuin. Spreek uit als [a’join].

stephane

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 04:18 pm

De duivel van Aalst

Een jonge soldaat was op weg naar Aalst, toen hij zag hoe een vrouw door struikrovers werd overvallen. Hij schoot haar te hulp en wist haar in een hevig gevecht te ontzetten.
Daarna bracht hij de vrouw naar de stad en nam hij zijn intrek in de herberg tegenover het Begijnhof.
Daar merkte hij pas dat zijn kleren doordrenkt waren met bloed. In het gevecht met de rovers had hij een diepe wond opgelopen. Hij moest zich door een dokter laten verbinden, en kon voorlopig niet verder reizen. Zijn welgevulde beurs gaf hij aan de waard in bewaring.
Veertien dagen later was de soldaat voldoende hersteld om te vertrekken. Toen hij de waard om zijn beurs vroeg, deed deze alsof hij nergens van wist. De soldaat sloeg met de vuist op tafel en eiste zijn geld, maar de herbergier zette hem de deur uit.
De soldaat trok zijn zwaard, en ging zo tekeer dat de hele buurt er op afkwam.
Het eindigde ermee dat hij in de gevangenis werd opgesloten. Een paar dagen later moest hij voor de rechter komen. De waard beschuldigde hem van afpersing met geweld, en omdat er niemand voor de soldaat kon getuigen zag het er slecht voor hem uit.
Verslagen zat hij in een hoekje van zijn cel, toen er opeens een magere gedaante voor hem stond, die van top tot teen in het zwart was gekleed.


"Je wordt morgen ter dood veroordeeld," zei de verschijning, en hij hield hem een papier voor. "Maar ik kan je redden, als je hier met je bloed een handtekening zet."
De soldaat schrok, want hij begreep wie hij voor zich had. "Nee," zei hij, "mijn ziel verkoop ik niet. Liever sterf ik onschuldig." De duivel deed alle mogelijke moeite hem van gedachten te doen veranderen, maar toen hij inzag dat het hem niet zou lukken, tapte hij uit een ander vaatje.
"Ik wou je alleen op de proef stellen," zei hij. "Ik zal je helpen. Als de rechter morgen uitspraak doet, kijk dan uit naar een man met een blauwe muts tussen het publiek. Die zal het voor je opnemen." De duivel verdween even plotseling als hij was gekomen. Toen de rechter de volgende dag het vonnis wilde voorlezen, vroeg de soldaat een ogenblik respijt en wenkte de man met de blauwe muts, die hij tussen het publiek had opgemerkt.
Deze kreeg verlof om nog iets te zeggen. In zijn pleidooi bewees de man onomstotelijk dat de waard een schurk was en de zaak had bedrogen. Hij wist zelfs de plaats aan te wijzen waar de beurs van de soldaat was verborgen. Niemand twijfelde nu meer aan diens onschuld.
"De duivel mag me halen als er ook maar één woord waar is van wat die man vertelt, riep de waard."
De woorden waren nog niet van zijn lippen, of de vreemdeling nam zijn blauwe muts af. Iedereen herkende aan de twee horens op zijn hoofd de duivel van Aalst.
Met één sprong was hij bij de waard, greep hem bij zijn lurven en vloog met hem het raam uit.
De soldaat kreeg zijn vrijheid en zijn geld terug. Later trouwde hij de vrouw die hij uit de handen van de struikrovers had gered. Ze verhuisden naar Gent, waar hij pas op hoge leeftijd stierf.

stephane

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 05:16 pm

De oudste spotnaam van de Aalstenaars is Witvoeten.
Deze naam komt al voor in de 14de eeuw in het handschrift "De properheden van den steden van Vlaendren" als "Wit voete van Aelst".
Deze naam wordt nog gebruikt in een document van 1561.

In de 14de eeuw, ten tijde van wederzijdse twisten tussen de Vlaamse steden waren de Aalstenaars hun heer altijd trouw gebleven.
Toen Aalst in 1380 door de Gentenaars werd geplunderd en verwoest vroeg zij aan Filips de Stoute bijzondere gunsten om de stad terug op te bouwen.
Voor hun trouw aan hun heer verkregen zij van hem hiervoor bepaalde voorrechten en zelfs een zekere tijd vrijstelling van belastingen.
Dit veroorzaakte afgunst bij de andere steden.
Vrij van belasting werden de Aalstenaars gelijkgesteld met witvoetige paarden (die geen tolgeld moesten betalen), zodat zij van de afgunstige steden de bijnaam Witvoeten kregen.

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 05:33 pm

Nog een oude spotnaam is "Aalsterse Draaiers".

Deze spotnaam werd door de Gentenaars aan Aalst gegeven na de opstand van Gent tegen Karel V.
Maria van Hongarije eiste een enorme som aan belastingen tot onderhoud van de krijgstocht van de keizer tegen Frankrijk.
De Gentenaars weigerden deze steun te betalen en probeerden ook de andere Vlaamse steden er toe aan te zetten hetzelfde te doen.
Aalst bleef zijn vorst trouw en aarzelde niet om deze zware belasting te betalen.
Dit konden de Gentenaars niet verkroppen en de Aalstenaars werden Draaiers genoemd, in de betekenis van muilentrekkers, personen die naar alle winden draaien.

[Alostum]

Geplaatst: 19 Jul 2012 05:53 pm

Zie ook de uitdrukking : een wit voetje halen bij iemand.

[Alostum]

Geplaatst: 23 Jul 2012 09:21 pm

Kludde

Kludde is een kwelgeest die zich vaak onder bruggen of in holle bomen schuilhoudt en enkel 's nachts tevoorschijn komt. Wandelaars kunnen zijn komst enkel afleiden aan het geluid dat hij maakt. Kludde rammelt namelijk met een ketting die hij verplicht is aan zijn linkerenkel te dragen.

Als hij éénmaal zijn komst heeft laten merken, springt hij de nietsvermoedende voorbijganger in zijn of haar nek. Deze is dan verplicht hem de rest van de nacht op zijn of haar rug te dragen. Als de dag weer aanbreekt of de voorbijganger zijn bestemming bereikt verdwijnt Kludde weer.

Kludde laat zijn gedaantes afhangen van de situatie. Zo kan hij zich in een normale kat veranderen die door meelijvolle voorbijgangers wordt benaderd, met alle gruwelijke gevolgen van dien.

In Aalst werd hij Kledden genoemd. Hij woonde in de Dender, de Aalstenaars wisten hem te verjagen richting Dendermonde.

stephane

[Alostum]

Geplaatst: 29 Sep 2012 01:00 pm

omgeving Moorselbaan:

Twee sagen, genoteerd door Jozef Van Overstraeten

Rond 1900 stond er een strohangaar bij de molen. Een oude vrouw, Mie den Uil of Mie de Toverheks, kwam daar zonder toelating slapen. Nadat ze elke avond, in het stro gezeten, de brandewijnkruik had aangesproken, ging ze bidden ter ere van O.L.vrouw met een kruis in de hand en buigend op zijn Muzelmaans: "Gij zijt Maria vol genade en ik ben Maria vol van genever. Amen".

Tistjen van de mulder (Jan Baptist De Ridder of Pieter Podevijn?), een oud ventje, had vroeger het noviciaat der paters Jezuïten doorgemaakt en was daarom bekend als een zeer geleerd man. Tistjen kon dan ook alles. Op een avond na tien uur deed hij eens twee jonge kerels, die aan zijn druiven hadden gezeten, een uur lang stokstijf staan. Dit vertelden nog in de jaren 1960 de oudjes uit de buurt.

stephane

[Alostum]

Geplaatst: 29 Sep 2012 05:28 pm

deze methode van afpersing werd ook gebruikt door de bende van Baekelandt die in de jaren 1800 Vlaanderen onveilig maakten en uiteindelijk samen met een deel van de bende onthoofd is in Brugge op de grote markt.