1922 - Brand op de Grote Markt

[Alostum]

Brand op de Grote Markt

P.V. 12/02/1922 om 14.10 uur

Wij Ysebaert Désiré, ons ten politiebureele van dienst bevindende werden verwittigd dat er brand uit gebroken was in de Espadrillenfabriek van den heet De Smeth Henri, Groote Markt ter stede. Onmiddellijk doen wij de stedelijke overheden verwittigen, doen de noodklok kleppen en begeven ons vergezeld van de politieopziener Buyl Jozef ter plaatse alwaar er verscheidene agenten den ordedienst verzekeren.
Alsdaar toegekomen stelden wij vast wat volgt:
De espadrillenfabriek toebehoorende aan den heer De Smeth Henri is gestaan en gelegen in den achtergrond van het huis en winkel n° 23 Groote Markt ter stede en men heeft toegang langs den winkel voornoemd en de ingangspoort van de (niet al te duidelijk kan ook zijn ‘naast’) den Kinema Madelon die westwaarts van de fabriek is gelegen, oostwaarts paalt ze aan den eigendom van den heer Van Stijvendael Philemon, zuidwaarts aan den eigendom van den heer Borreman en ten noorden aan de Groote Markt. De Kinema Madelon gaf juist eenen kindervertooning die om 1 ½ was aangevangen en honderden kinderen waren aanwezig. Alhoewel er op het oogenblik onzer aankomst ter plaatse geen onmiddellijk gevaar was voor de kinderen die de vertooning van den Kinema bijwoonden, hebben wij uit voorzorg en met de grootste voorzichtigheid mogelijk den Kinema doen ontruimen, hetgeen geschiede in de beste orde en in weinige minuten tijds, zonder persoonlijke ongelukken te moeten betreuren. De brand die bij onze aankomst een kleine uitbreiding had genomen, er sloegen slechts kleine vlammen en rookwolkjes door het dak, woedde in enkele minuten zoo hevig dat er hoge rookwolken en vlammen in de lucht opgingen.
Met eenige moedige burgers en agenten werden de eerste reddingswerken aangevangen.
De pompiers der vrije Aalstersche brandweer, die intusschen waren aangekomen en hunnen brandspuiten hadden opgericht besproeiden het brandende gebouw met stroomen water (drie spuiten te gelijk) en dank aan hun moedig optreden was rond 4 ½ uren alle gevaar geweken en konden de pompiers met hun materiaal terug keeren, enkel een wacht van 6 man achter latende. Van het werkhuis hebbende eene lengte van 23 meters op 7 meters breedte en 6 meters hoogte en bestaande uit gelijkvloers, eerste verdiep en zolder, is enkel het gelijkvloers gespaard gebleven en zulks is te danken aan de sterkte van de plafond van het gelijkvloers (gemaakt van boomsche steen en beton). Het gelijkvloers diende tot magazijn en stak gansch vol met leder en afgewerkte espadrillen. Op het eerste verdiep dat tot werkplaats diende, is alles wat er zich bevond, machienen en grondstoffen de prooi der vlammen geworden. De zolder is ook door den brand vernield, het dak bestond uit pannen maar links was het eerste verdiep verlicht met vensters. Ons onderzoek voortzettende vernamen wij alsdat den brand het eerst was opgemerkt door eene juffer uit de gebuurte en wij onderhooren daarover:
Van Stijvendaele Alice, zonder beroep, 21 jaren oud, wonende Groote Markt 22 die ons verklaart in ’t Vlaamsch:
“Het was heden namiddag een weinig na 2 uren, toen ik onzen waakhond in den hof hoorde blaffen. Ik ging op den koer om te zien wat er gaande was, maar nauwelijks eenige meters ver gegaan zijn bemerkte ik een kleine vlam en rook door het dak van onzen gebuur De Smeth Henri. Het was links van het dak en op ongeveer 7 meters van het begin van het dak voornoemd. Dit ziende begon ik te roepen zoveel ik kon “brand, brand” en ik ben aanstonds aan de bel gaan trekken van Mr. De Smet om hem te verwittigen.”

De Smeth Henri, 37 jaren oud, espadrillenfabrikant, wonende ter stede Groote Markt 23, verklaart wat volgt in ’t Vlaamsch:
“Wij bevonden ons in onze keuken aan het koffie drinken, toen er opeens gebeld werd. Het was juffer Van Stijvendaele die kwam zeggen alsdat ons werkhuis in brand stond. In den haast liep ik op den koer en zag vlammen en rook uit het dak opslaan. Met de hulp van eenige burgers hebben wij zoveel mogelijk koopwaren gered want ik ben op verre na niet genoeg verzekerd voor de koopwaren die zich in de fabriek bevonden. Voor 25.000 franken machienen en gereedschappen, 5.000 kilogrammen garen aan 2 franken de kilo espadrillen, leder en andere artikelen, alles te samen voor rond de 50.000 franken zijn de prooi der vlammen gebleven. Ik ben verzekerd bij de verzekeringsmaatschappij “De Vereenigde Eigenaars” gevestigd Markiesstraat n° 3 te Brussel voor de gebouwen 45.000 franken en voor de grondstoffen 25.000 franken in het geheel voor 70.000 franken.”

Gezien den dikken rook die tot laat in den avond opging en de ingevallen duisternis konden wij onmogelijk ons onderzoek voortzetten om de oorzaak van den brand te kunnen ontdekken. Heden maandagmorgend zetten wij ons onderzoek voort en betsatigen alsdan wat volgt:
Boven op den muur van het gebouw ligt een houten plaat, waarop het dak rustte. Op de plaat die ligt op den (onleesbaar woord) muur van het werkhuis en den Kinema Madelon, zegt den eigenaar van voornoemde Kinema eene kleinen muur van 75 centimeters en een klein gedeelte van één meter gebouwd.
Van in den kelder van den Kinema heeft men eene schouw gemetst die ongeveer één meter 50 centimeters boven het dak uitsteekt. De houten plaat waarvan hooger sprake, komt om zoo te zeggen in de schouw en in het begin van den winter heeft de meestergast van de espadrillenfabriek een gat in den muur gekapt om toegang te hebben tot de schouw ten einde er eene buis in te brengen van eene stoof die hij kwam te plaatsen in de werkplaats (eerste verdiep). Hij heeft zulks gedaan na toestemming gekregen te hebben van den eigenaar van de Kinema, die alleen en op zijne kosten de schouw heeft doen metsen. Na het gat dat in muur was gekapt om de stoofbuis in de schouw te brengen, bevindt zich juist onder de houten plaat en wij bestatigen alsdat op de gansche breedte der schouw en zelfs nog een 10 tal centimeters verder de houten plaat gansch opgebrand is. De meestergast Hendrickx Frans, verklaarde verder nog alsdat hij zaterdagavond (11-2-22) korts na 6 uren de werkplaats heeft verlaten en zich vooreerst verzekerd had of de kachel wel uitgedoofd was wat het geval was, want de werklieden mogen dagelijks na 3 ½ uren geen kolen meer op de stoof doen.
De Kinema Madelon is zondagnamiddag voor de vertooning van 1 ½ uren verwarmd geweest, dus is de schouw zondag benuttigd geweest, maar het is bijna 4 jaren alsdat de schouw gebruikt wordt door de Kinema en nog nooit is er het minste spoor van brand op te merken geweest. De Kinema eigenaar den heer De Graeve Clement verklaarde ons alsdat zijn vuur voor de verwarming gestookt wordt met coke en antrachite en de kachel in de afgebrande fabriek wordt gestookt met gewone steenkolen. De espadrillenfabriek die afgebrand is, was in vollen bloei, de zaken gingen voorspoedig en den eigenaar den heer De Smeth Henri is een der bijzonderste ingezetenen onzer stad, wiens eerlijkheid en deftigheid buiten alle twijfel verheven zijn. Voor zooveel ons bekend is, is den finantieelen toestand van hooger genoemde Heer ook stevig en goed.

Bij het p.v. dat naar de procureur werd gestuurd stak ook een kleine schets van het gelijkvloers en van de schouw.

Bron: S.A.A. – P.V.’s 1922