Forum Aalst Historiek

Op 28 oktober 2024 werd een nieuwe haan op de spits van de Sint-Jozefkerk geplaatst. De plaatsing van de haan bewijst dat de restauratiewerken voldoende gevorderd zijn om een dergelijke operatie uit te voeren.
Met zijn 80 meter is de toren het hoogste gebouw van Aalst en bijna dubbel zo hoog als het belfort. Schepen van Erfgoed Karim Van Overmeire (N-VA) droeg de haan eigenhandig naar boven. ‘Ik heb mezelf moeten overwinnen want ik heb een verschrikkelijke hoogtevrees,’ bekent de schepen. ‘Het was eventjes verstand op nul en blik op oneindig en klimmen maar. In het bovenste deel zit je helemaal in open lucht en moet je goed opletten waar je je voeten plaatst.’
In de bol onder de haan zit een loden koker met een door Jan Louis geschreven boodschap aan de Aalstenaars. Die boodschap verwijst naar de vorige haan die in 1907 op de toren werd geplaatst en naar de geschiedenis van het Esplanadeplein, de vroegere Kolenmarkt. Dit plein was ooit een oefenplein voor de kazerne van de Pupillen en ook een kaatsplein en een groentemarkt. Tijdens de oorlog was de toren van de kerk een Duitse uitkijkpost. In 1961 moest de haan al een eerste keer van de toren verwijderd worden omdat de constructie onvoldoende stabiel was. Later werd de oude haan definitief verwijderd. Sinds maandag staat er dus een nieuwe haan op de spits van de Sint-Jozefkerk om over de Aalstenaars te waken. De nieven hoon van de Nieve Keirk besluit zijn boodschap met: ‘En azoei, beste Oilsjteneers en Oilsjteneskes: Salie en de windj vanachter!’

Het plaatsen van een nieuwe weerhaan maakt deel uit van eerste fase van de restauratiewerken aan de kerk, waarbij de toren en de voorgevel wordt aangepakt. Architect Ellen Vertommen van Pluspunt Architectuur had de leiding over de werken die werden uitgevoerd door de firma Renotec. Voor de stad werden de werken opgevolgd door ingenieur Hans Goubert.
Volgend jaar start de tweede fase op. Dan krijgt het schip van de kerk een nieuw dak en kunnen de stellingen verwijderd worden die de kerk nu van binnenuit schragen. Dat werk zal verschillende jaren in beslag nemen. Het nieuwe stadsbestuur heeft dus nog wat tijd om na te denken over een nieuwe bestemming voor de kerk en de heraanleg van het Esplanadeplein. Belangrijk is dat er ondertussen geen gevaar meer is voor de omwonenden, de voorbijgangers en de vlakbij gelegen school.

Op 28 oktober 2024 werd door schepen Karim Van Overmeire een nieuwe haan op de spits van de Sint-Jozefkerk geplaatst. Dit naar aanleiding van de restauratie van de toren, de eerste fase van de volledige restauratie van de kerk.
De werken van deze eerste fase werden uitgevoerd door firma Renotec. Voor de stad werden de werken opgevolgd door ingenieur Hans Goubert. De architect van de volledige restauratiecampagne was Ellen Vertommen (Pluspunt architectuur).
Naar aanleiding van dit plechtig moment spreekt de nieuwe haan de Aalstenaars toe.

“Beste stadsgenoten,

Beste Oilsjteneers en Oilsjteneskes

Van in het jaar 1907 torende mijn voorganger op deze plaats, hoog boven onze geliefde stad Aalst, bovenop het kruis van de nieve keirk. Zo doopten de Aalstenaars immers hun pas geboren Sint-Jozefskerk en de ouderen onder hen noemen ze nog steeds zo. De waakzame gulden vogel zag hoe het Esplanadeplein, door de oude Aalstenaars nog altijd de Kolenmarkt genoemd (naar de vorige, nu reeds meer dan honderd vijftig jaar afgeschafte naam), veranderde. Hij zag hoe zijn Kolenmarkt vervelde van oefenplein der nabijgelegen kazerne over kaatsplein en groentemarkt, staanplaats voor circussen en grote attracties van de carnavalsfoor … tot een openluchtparking. Mijn voorganger merkte hoe rechts van het plein na de Grote Oorlog een Belgische vredesboom kwam die door flaminganten half doorgezaagd werd, hij zag hoe zij wegvluchtten in de nacht toen ze betrapt werden. Hij stelde geamuseerd vast dat het plein een permanent frietkot toebedeeld kreeg en treurde toen zijn heilige toren opgeëist werd om als uitkijkpost voor de Duitse bezetter te dienen. Het overkwam hem anno 1961 dat hij wegens evenwichtsstoornissen tijdens een zware storm naar beneden moest gedragen worden, om na grondig herstel weer zijn vertrouwde plaatsje in te nemen en hij de eerste 'building' van Aalst, twaalf verdiepingen hoog, als buur kreeg. Hij mocht nog meemaken dat het plein onder hem een nieuwe vredesboom, én een vredespaal kreeg. Maar ten lange leste moest hij definitief zijn vaste stek verlaten, oud en versleten. Geen haan die er naar kraaide. Decennia lang moest de kerk het zonder beschermer stellen.

Ik wil dan ook een waakzame opvolger zijn van mijn waardige voorganger. Ik verheug mij op het gezelschap van mijn gevleugelde vriendjes de vleermuizen en ook de slechtvalken, die de opdringerige duiven weghouden, die met hun buitenmatig en onwelvoeglijk gevoeg de toren waarop ik nu huis invreten. Wat zal ik in de naar ik hoop lange tijd die mij hier gegund is, nog allemaal meemaken? Wie en wat krijg ik onder mijn hoede, als naast de in alle eer en glorie herstelde toren, ook het schip van mijn kerk zal gerestaureerd zijn? Ik zal over hen waken.

En, beste stadsgenoten, als ik ooit het loodje leg, vind dan in dit loodje gesloten mijn relaas … en zorg voor een opvolger, deze toren waardig.

En azoei, beste Oilsjteneers en Oilsjteneskes: Salie en de windj vanachter!
De nieven hoon van de Nieve Keirk” (Jan Louies)