St. Martinuskerk

Moderators: Alostum, david, janlouies

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:27

Geplaatst: 29 Jun 2012 10:47 pm
muesli schreef:Hallo,

Ik vond reeds topics over de brand van de kerk in 1947 en de restauratie maar nog geen topic over de kerk zelf, haar geschiedenis en de kunstschatten.
Misschien kan dit een start daarvoor zijn ?
Ik heb hier namelijk een originele gravure van Sanderus uit zijn Flandria Illustrata waar de St Martinuskerk enigszins anders getekend werd dan wij ze nu kennen. Zoals u weet dateert dit werk uit 1641 maar het werd nadien meerdere malen heruitgegeven, onder andere in het nederlands in 1735. De afbeelding die ik heb komt uit een editie van 1729 maar de tekening is dezelfde als de oorspronkelijke van Sanderus.
Ik denk dat deze gravure van Sanderus niet de toestand weergeeft zoals die was in 1641 maar zoals de bouwplannen waren en zoals ze er na afwerking zou moeten uitgezien hebben. Deze afbeelding wijkt ook sterk af van de maquette zoals die in het museum staat (ontwerp van bouwmeester Devos).
Hierbij twee foto's van deze kopergravure :

Afbeelding

Afbeelding
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:28

Geplaatst: 14 Jul 2012 08:11 pm
muesli schreef:Op de kaart van Aelst uit hetzelfde werk, Flandria Illustrata, wordt de St. Martinuskerk dan weer anders afgebeeld. Ditmaal zoals ze er op dat ogenblik echt zal uitgezien hebben denk ik. Deze kaart komt uit de versie uit 1732 maar is dezelfde tekening als in het originele werk van 1641. Sanderus begon met de opzoekingen voor zijn werk in 1632.
Raf.
Afbeelding
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:29

Geplaatst: 14 Jul 2012 09:50 pm
esja schreef:Ik ben geen specialist in de bouw van de oude kerk maar ik beschik wel over een bescheiden verzameling originele stadsplannen van Aalst en wat opvalt is dat vele van die plannen samengesteld zijn met schetsen die door vroegere samenstellers gemaakt zijn en eenvoudigweg door latere uitgevers gecopieerd worden. Zo zijn er bevoorbeeld een ganse reeks die het belfort omgekeerd voorstellen, met de voorkant in de Kattestraat of zelfs aan de overzijde van de Markt.
Zo ook met de St. Martinuskerk.
Op het plan uit 1544 van Deventer is de kerk nog een 1-beukige zaalkerk.
Dit wordt herhaald op het plan van Valegio uit 1579. Nauwelijks enkele jaren later, in 1581 op het plan van Guiccardini is de kerk reeds voorzien van dwarsbeuken. het is duidelijk dat dit niet op die twee jaar zo veranderd is, het plan van 1544 kan juist zijn maar dat uit 1579 duidelijk niet.
De kruisbeukvorm wordt herhaald op plannen uit 1582 van Hoogenbergh terwijl in 1588 een plan van Braun en Hoogenbergh teruggrijpt naar de zaalkerk.
Ik vermoed dat de voorstelling op het plan van Sanderus uit 1644, hoe gedetailleerd ook, niet helemaal met de toenmalige werkelijkheid overeenstemd maar ergens op vroegere schetsen terug te voeren is.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:29

Geplaatst: 15 Jul 2012 10:19 pm
muesli schreef:Hallo esja,

Het zal vroeger ook zo geweest zijn dat de ene van de andere overgeschreven of overgetekend heeft en dus fouten verder verspreid werden. Ook nu vinden we dezelfde fout dikwijls in verschillende reisgidsen terug.
Daarmee denk ik ook dat Valegio gewoon een vroegere tekening overgenomen heeft. En hetzelfde geldt voor de kaart van Braun & Hoogenbergh.

Het plan van Guicciardini (1581) is lang niet zo gedetailleerd als dat van Sanderus (vergelijk maar eens de Grote Markt) maar de kerk toont reeds dwarsbeuken.
Afbeelding

Op de tekening van Caspar Merian uit 1659 ziet de kerk er weer anders uit :
Afbeelding

Op het plan van Philips De Dijn uit 1629 (pentekening op perkament) is de toenmalige toestand relatief goed weergegeven : het koor en de zuidkant van de dwarsbeuk zijn af en zijn onder dak. De viering is er nog niet en ook de middenbeuk heeft nog geen dak.

In het boekje "500 jaar St Martinuskerk Aalst", catalogus van de gelijknamige tentoonstelling uit 1980 en uitgegeven door het Dirk Martenscomité schrijft men dat het plan van Aalst van Sanderus uit zijn Flandria Illustrata de stand van de bouw op dat ogenblik toont. Koor en zuidelijk transept voltooid, schip en noordpartij in aanbouw.
Het zou ook verwonderlijk zijn mocht Sanderus een verkeerde toestand zo gedetailleerd weergeven en dan nog zo dicht bij Aalst verblijven (abdij van Affligem).

Over de eerste tekening uit de Flandria Illustrata, met opschrift "Ecclesia Collegiata Sti. Martini Alosti" (aan het begin van deze topic) schrijft men dat deze gemaakt werd door Fr. Harrewyn (?) ca 1644. Het is een grotendeels gefantaseerde voorstelling met barokke voorgevel en afgebouwde toren met ingesnoerde spits.
Vriendelijke groeten,
Raf.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:30

Geplaatst: 16 Jul 2012 10:54 pm
esja schreef:Blijkbaar zijn al de afbeeldingen die gebruikt werden geen weergave van de werkelijkheid op dat ogenblik.
Ik ben even te rade gegaan bij Jos Reynaert, deken van Aalst voor de oorlog en die dan het boek "De St. Martinuskerk van Aalst" uitgegeven heeft.
In dit boek staaft hij alle beweringen over de bouw van de kerk met de passages in de archieven die hierop van toepassing zijn.
Algemeen wordt aangenomen dat de bouw in 1481 begonnen is maar volgens de stadsrekeningen is er in 1481 sprake van een "helpen en doen vorderen" van de werken aan de kerk. Men moet dus al enige jaren aan de gang geweest zijn. Het koor en de kapellen er rond waren voltrokken in 1524. De afbeelding van de zaalkerk op het plan van Deventer uit 1544 was op dat moment al 20 jaar voorbijgestreefd. Hierna is inderdaad zoals op het plan van Sanderus de zuidbeuk gebouwd.
De afbeelding uit 1581 van Guiccardini van een kruisbeuk was ietwat voorbarig en was dus duidelijk op de planning gericht.
Blijkbaar heeft Jos Teynaert andere bronnen in de archieven gevonden want hij geeft zowel De Potter en Broeckaert als Petrus Van Nuffel in zijn Alostum Religiosum ongelijk door te stellen dat reeds in 1583 de vloer gelegd werd van de "vorbueck", die voorbeuk kan niets anders zijn dan de het middenschip, die moet dus reeds voor 1583 opgetrokken zijn. In de zuiderbeuk (kant pontstraat) moet een steen met het jaartal 1551 ingemetst zijn. Deze zuiderbeuk dateerd dus (afwerking) van 1551.
In 1631 worden rekeningen vermeld om de noordbeuk met schalien te dekken. Gissingen zijn dat deze werken aan de noordbeuk reeds in 1525-1552 begonnen zijn maar door oorlogsomstandigheden ofwel niet beeindigd zijn ofwel beschadigd. Bij de uitgifte van Sanderus moet de kerk reeds een kruisvormige kerk geweest zijn.
Raar is dat reeds in 1650 werken aan deze noordbeuk noodzakelijk waren en bepaalde gedeelten moesten afgebroken worden en herbouwd.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:31

Geplaatst: 18 Jul 2012 03:06 pm
stephane schreef:Meer info over de brand in 1947 en foto's van de (gedeeltelijke) afgebrande kerk kan je hier vinden:

http://aalstwaarisdetijd.forumup.be/abo ... etijd.html

stephane
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:32

Geplaatst: 18 Jul 2012 03:33 pm
stephane schreef:Foto's van het interieur in 2010:

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

stephane
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:33

Geplaatst: 18 Jul 2012 10:28 pm
muesli schreef:@ Stephane :
Prachtige foto's!
Aan het gewelf is er blijkbaar wat onderhoudswerk nodig, tenzij dit ondertussen reeds gebeurd is. Goed te zien op de foto's.

@ esja :
Dat boek van Jos Reynaert ziet er interessant uit! Maar niet gemakkelijk te vinden vermoed ik ?
De rekeningen uit 1631 voor het dekken van de Noordbeuk met schaliën komen overeen met de tekening van Philips De Deyn uit 1629 (afgedrukt op de kaft van de tentoonstellingsgids) want de viering heeft er nog geen dak.
Wat Sanderus betreft : de tekening op het plan zal waarschijnlijk niet de toestand geweest zijn bij het uitgeven van zijn eerste twee boeken (1641). Wie weet hoeveel jaren hij eraan gewerkt heeft en het kan dus een veel vroegere toestand geweest zijn en zeker niet die van 1641.
De gefantaseerde tekening van Harrewyn werd in verschillende werken gepubliceerd : "Les Délices des Pays-Bas" van J.B. Christyn, "Le Grand Théatre Sacré du Duché de Brabant" van G. Block en "Flandria Illustrata" van A. Sanderus.
Raf.
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:33

Geplaatst: 18 Jul 2012 10:58 pm
esja schreef:Raf,

indien je dit boek wilt inkijken kan ik je dat gerust uitlenen hoor.
The vinden zal het inderdaad niet meer zo eenvoudig zijn. Boekenventje?

mvg
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)

Gebruikersavatar
Alostum
Site Admin
Berichten: 13002
Lid geworden op: 14 Mei 2014, 15:27
Locatie: Aalst

Re: St. Martinuskerk

Berichtdoor Alostum » 18 Mei 2014, 17:34

Geplaatst: 19 Jul 2012 10:09 am
stephane schreef:De gewelven hebben jaren onderhevig geweest aan vocht insijpeling door een gebrek aan een degelijk waterafvoerbuissysteem...dit kwam aan het licht bij archeologische opgravingen (in de kerk, 1997).

door een verzakking van het St.Anna-gestoelte in de noordelijke kruisbeuk van de kerk begonnen de archeologen te zoeken naar de oorzaak hiervan

en zijn ondertussen (hopelijk) opgelost bij de eerste restauratie werken.

De archeologen vonden hier een kerkhof waar de laatste begraving dateerd van tussen 1655 en 1782. De eerste begraving is van voor 1590 waarvan aangenomen word dat 1590 het begin is van de bouwfase van dit deel van de kerk.

stephane
De wereld gaat door, de tijd gaat voorbij, mensen gaan weg en soms keren ze niet meer terug en blijven alleen nog foto's achter. Robert Frank (1924-2019)


Terug naar “Kerken, Kapellen, pastoors en hun parochianen”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 8 gasten

Advertentie